Bytom, 1.12.2003
„ Z ORTOGRAFIĄ ZA PAN BRAT „
/ Zestaw ćwiczeń dla dzieci z trudnościami z zakresu
edukacji polonistycznej
Szkoła Podstawowa klasy I- III
opracowała mgr Katarzyna Switalska/
MOTTO:
„Błąd w mowie , to tłusta plama na
fotografii matki, która kochasz, to jak
niestarannie przyszyta lata na jej ubraniu,
w którym idziesz w gości. Źle mówić lub
pisać to znaczy krzywdzić swoja mowa
wszystkich , którzy ja zbudowali.”
J. Korczak.
Cele edukacyjne
1.Wytwarzanie nawyków poprawnej pisowni wyrazów z którymi się
spotykają uczniowie w kształceniu zintegrowanym;
-
opracowanie i stosowanie z uczniami reguł ortograficznych
przewidzianych programem nauczania,
-
kształtowanie poczucia odpowiedzialności za napisane słowo.
2.Wytwarzanie stanu czujności ortograficznej.
3. Kształtowanie spostrzegawczości ortograficznej i samokontroli.
4.Profilaktyka i zapobieganie błędom.
Treści -
Porządkowanie wyrazów według kolejności alfabetycznej.
Ćwiczenia utrwalające.
-
Uzupełnianie luk w wyrazach , uzasadnienie ich pisowni.
Wyrazy z o wymiennym i niewymiennym.
-
Rozwiązywanie krzyżówek . Wyrazy z u.
-
Grupowanie wyrazów według obowiązujących je zasad pisowni.
Wyrazy z rz wymiennym, niewymiennym, po spółgłoskach, wyjątki.
-
Pisanie wyrazów pokrewnych , tworzenie rodziny wyrazów.
Wyrazy z z.
-
Układanie rymowanek . Wyrazy z h.
-
Uzupełnianie zdań podanymi wyrazami. Dopisywanie wyrazów
pokrewnych i bliskoznacznych. Wyrazy z ch.
-
Układanie i rozwiązywanie krzyżówek i rebusów. Wyrazy z e ,a,
en, on, em, om.
-
Grupowanie wyrazów w zbiory, uzasadnianie ich pisowni.
Układanie zdań. Wyrazy z s, c, n, z dz, si, ci, ni, zi, dzi.
-
Pisanie nie z poznanymi częściami mowy.
-
Wyszukiwanie wyrazów pisanych wielka litera w tekście. Wypisywanie ich i przyporządkowanie obowiązującym zasadom ortograficznym.
-
Założenie i systematyczne prowadzenie słowniczków obrazkowo- wyrazowych.
-
Samodzielne redagowanie życzeń okolicznościowych. Praca ze słowniczkiem ortograficznym.
-
Układanie tekstów dyktand. Praca z podana trudnością ortograficzna.
-
Pisanie listu do przyjaciela. Samokontrola.
-
Zastosowanie w praktyce zdobytych wiadomości- dyktanda, testy sprawdzające.
Osiągnięcia ucznia
-
Zapamięta reguły dotyczące pisowni wyrazów z trudnością ortograficzna,
-
Uzasadni pisownie wyrazów przez utworzenie innej formy wyrazu,
-
Zapamięta pisownie często spotykanych wyrazów niewymiennych, oraz wyjatkow,
-
Wykazuje spostrzegawczość i czujność ortograficzna,
-
Rozumie potrzebę poprawnego wypowiadania się w mowie i piśmie,
-
Sprawnie i samodzielnie posługuje się słownikiem ortograficznym,
-
Stosuje zdobyta wiedze w rożnych sytuacjach,
Propozycje ćwiczeń do realizacji
Cwiczenie1.
O
g-ra, jask-lka, kr-l, r-za, p-lka,
mr-wka, z-lw, zw-j, ol-wek,
up-r, g-rnik, l-dka, c-rka, b-r
U
b-rak, f-jarka, n-rek, j-tro, E-ropa, ceb-la
arb-z, dr-k, l-stro, z-pa, w-jek, c-kier, t-lipan,
kar-zela, m-zyka
Zadanie:
W miejsce kresek wpisz odpowiednia literę i uporządkuj wyrazy w kolejności alfabetycznej. Podkreśl wyrazy , w których o jest niewymienne. Uzasadnij , ze w pozostałych wyrazach o jest wymienne.
Cwiczenie2.
Tworzymy wyrazy z sylab
żółw przy go stróż o
o klot ka ra wek mózg ciol
pol go nia lo ja rek ka
Zadanie
Wyszukaj w rozsypance wyrazy i zapisz je:
3 wyrazy jedno sylabowe;
3wyrazy dwusylabowe;
2wyrazy trzysylabowe;
1wyraz czterosylabowy;
U
del ku mur ku słup gu luk
za ro wu ro pu ma lust
ko jek twa plusk py
Zadanie
Wyszukaj w rozsypance wyrazy i zapisz je:
4 wyrazy jednosylabowe:
3 wyrazy dwusylabowe:
2 wyrazy trzysylabowe:
1 wyraz czterosylabowy:
Ćwiczenie 3.
Czwórka przyjaciół wybrała się na wycieczkę. Samochód zawiózł ich do starego lasu. Tutaj dzieci wesoło się bawiły. Potem długo leżały na wygrzanej ściółce.
Zadanie
Przeczytaj zdania. Podkreśl wyrazy z literka o i wypisz je. Objaśnij ich pisownie.
Rozwiąż krzyżówkę
1.Cwirek.
2.Zamienia wodę w lód.
3.Rosna w nim warzywa i owoce.
4................................... Maciuś I.
5.Maja je tylko ptaki.
6.Mala pszczoła.
7.Jest nim każdy z was.
Trudne wyrazy na „z”
1.Potezna siła przyrody. /żywioł /
2.Dawniej ubogi student.................................
3.Marynarka od damskiego kostiumu......................................
4.Opuszczone zasłony okna lub drzwi.....................................
5.Bibliografia..............................
6.Miejsce gdzie przebywają dzieci do lat 3, gdy ich rodzice pracuja.............................
7.Zboze..................................
8.Poreczyc za kogoś spłatę jakiejś sumy..................................
Zadanie
Odgadnij wyrazy , które zaczynają się na literkę z i wpisz je.
...................................................................................................
Mądrej głowie dość przysłowie.
1./ złamać , kózka / Gdyby kózka ................................................................
2./ żelazo, gorące /......................................................................................
3./ babka, dwoje /............................................................................................
4./ wymówka, główka /....................................................................................
5./ Bóg , Kuba /...............................................................................................
6./ dzban , doputy /.........................................................................................
7./ czubić , lubić /...........................................................................................
8./ lżej , baba /................................................................................................
9./ przyjaciel , poznać /.................................................................................
10. / kucharek , sześć /..................................................................................
Zadanie
Praca w grupach .Uczniowie wybierają numery wyrazów i redagują przysłowie.
Łamigłówka
1.Pomieszczenie, w którym mieszka samochód.
2.Bardzo wolne zwierze.
3.Wysoki dom , w którym mieszka dużo ludzi.
4. Podnosi go atleta.
5. Świeci nocą.
6.Niewielki ptaszek.
Zadanie
Ostatnia litera odgadniętego wyrazu jest zarazem pierwsza następnego.
Ćwiczenie 4.
śnieg , jeżozwierz , jak , kolega , ciężar
ciężarówka , koleżanka , jeż , śnieżyca , jakże
Zadanie
Połącz wyrazy parami i zaznacz literę z
Ćwiczenie 5.
struga- strużka
sługa-
noga-
droga-
Zadanie
Napisz zdrobnienia od podanych wyrazów.
Zagadka
Pijesz z niej herbatę,
lecz to nie jest szklanka.
Ma uszko, jest mała
i zwie się ..........................
Ćwiczenie 6.
Rymowanka i zagadki.
Chmury bardzo duże
przyniosą nam..........................
Gruszki i jabłka w sadzie dojrzały.
Liście na drzewach pozłaca jesień.
Bociany od nas już odleciały,
wrzosy zakwitły , bo to już ................................
Gdy go trzesz , a potem jesz ,
To masz oczy pełne łez........................................
Ćwiczenie 7.
Piosenka „ Krakowiaczek na RZ”
mel. „ Krakowiaczek jeden”.
Sa pewne zasady ,
Gdzie „er zet” się pisze ,
Chcemy je przypomnieć.
Prosimy o cisze.
Dworzec , bo dworcowy ,
Lekarz , bo lekarski ,
Marzec , bo marcowy,
Kucharz , bo kucharski.
Po literach takich
Jak: „pe” , „ be” , „ de” , „te” , „ka” ,
Cztery nam zostały :
„gie” , „ jot” , „ wu” i „ ce cha”.
Brzoza i przecinek ,
Patrzeć , spojrzeć , drzewa ,
Krzew , chrzest , zgrzyt i wrzesień-
Zapamiętać trzeba.
Są tez tu wyjątki ,
Gdzie „ es zet” piszemy:
Kształt , pszenica , pszczoła.
Inne pominiemy.
Ortografia nasza
Jest co nieco trudna ,
Ale za to , wierzcie ,
Nie jest taka nudna.
Ćwiczenie 8.
Bardzo spodobał nam się ...................................... nowego samochodu pana Jerzego.
Grażyna ...................................... się , by zostać lekarka.
........................................... i żyto , to często występujące na naszych polach zboża.
.......................................... schroniły się w ulu przed burza.
W tym roku wybieram się do ................................................
Pszczyna , pszenica , kształcić , kształt , pszczoła
Zadanie
Podane zdania uzupełnij wyrazami napisanymi poniżej.
Cwiczenie 9.
grzyby , orzechy, wzgórze , rzeka , jarzębina , drzewie , zachmurzone , burze
Wyprawa Krzysia
Krzyś wyruszył na ................................, jednak nie znalazł ani jednego .........................
Niesie w koszyku leszczynowe ........................................
Przez liliowe ............................... przebiegł zając.
W oddali płynie .........................................
W gałęziach ............................ czerwienią się korale ...........................
Niebo jest ..............................., co oznacza nadchodzącą ................................
W oddali słychać grzmot. Oj .................!
Zmykaj Krzysiu do domu!
Zadanie
Uzupełnij tekst wyrazami napisanymi u góry. Niektóre wyrazy się powtórzą.
Ćwiczenie 10.
Zagadki
Lubi w błocie życie ,
spotkasz go w Afryce...........................
Dziwna to zwierzyna ,
zadowala ja padlina...........................
hardy............................................
higieniczny..........................................
suchy.................................................
chłodna.............................................
hutnicza............................................
chorobliwa........................................
hurtowa............................................
chwiejny..........................................
handel , chleb , chłopak , chusteczka , hala , chciwość , chód , herbata
Zadanie
Z podanych rzeczowników i przymiotników utwórz odpowiednie związki wyrazowe.
Ćwiczenie 11.
szczególny-..........................................
zimny-.................................................
skąpy-................................................
kask-...................................................
farmer-..............................................
pensjonat-........................................
szczodry-.........................................
szczupły-........................................
grzmot-...............................................
obłok-................................................
Zadanie
Do podanych wyrazów dopisz wyrazy bliskoznaczne , rozpoczynające się na „h” , „ch”.
grzech-...............................................
proch-................................................
śmiech-...............................................
Lech-...................................................
piechota-............................................
ucho-.................................................
piach-...............................................
suchy-.................................................
Zadanie
Do podanych wyrazów dopisz wyrazy pokrewne , w których „ch” wymienia się na „sz”.
Ćwiczenie 12.
Chińczyk pewien chytry , chłop na schwal , uwierzcie ,
śpiewał w chińskim chórze , bawiąc w Budapeszcie.
Teraz samochodem jedzie do zbójników,
by z niewoli odbić rodzeni chomików.
Gdzie go można spotkać ?
Co to za sekrety ?
Chińczyk ten istnieje tylko w snach , niestety.
Zadanie
Przeczytaj wierszyk i podkreśl wyrazy z „ch”. Ułóż zdania z czterema wybranymi wyrazami.
Ćwiczenie 13.
........................................-rycerz smoka pokonał,
grano mu ..........................., dano mu konia.
Królewna.............................rzuciła wdzięcznie,
wszyscy krzyczeli:”....................., młodzieńcze!”
Nie był to..................................powód do dumy;
............................... o młodzieńcu śpiewają tłumy.
bohater , hejnał , hiacynt , hura , błahy , hymn
Zadanie
Uzupełnij wierszyk wyrazami napisanymi pod nim i pięknie przeczytaj.
Ćwiczenie 14.
W ....otelu była uroczystość. Goście przyje....ali samo....odami.
Kelner zagrał na ....armonijce ....ymn powitalny. Ku....arka
ubrała ....aftowany fartuszek i podała sok z mar....wi. Na
....wile uci....l ....alas , bo wszyscy ....etnie pili sok.
Zadanie
W puste miejsca wpisz „h” lub „ch”.
Ćwiczenie 15.
Zagadki
Cztery nogi ,jest to ptak pysk i ogon.
Od wróbla większy, uszy ma i chętnie grucha,
i na grzbiecie gdy się wdzięczy garby dwa.
................................................................
Gdy w twoim pokoju
wszystko ułożone ,
kurze pościerane ,
okno wyczyszczone ,
każdy chwali twój rozsadek ,
mówiąc , ze lubisz........................................
ząb- żeby
dąb-........................
żołądź-...................
gołąb-....................
błąd-....................
waz-......................
Zadanie
Napisz wyrazy w liczbie mnogiej według wzoru.
Ćwiczenie 16.
Dzieci pisz... dyktando. Nauczyciel przygl...da się dzieci....
Przestał interesować się much... fruwaj...c... pod scian...
Zosi... , która daje sci...gac kolezank....
Zadanie
Uzupełnij brakujące litery.
Ćwiczenie 17.
M A K I T O E N I D E D Z R U Y K S G I R A M O L
E W E N U Z K R I S O A I M U L I K N D U A E P S
B Z D U M L S N G I R A E B C D D E Z F G I H I A J
K L L L O M N P O P I R S E T V T W Y N Z A A B C
S D E C F G I H I E J K S L L E M N P O P O R S W
Zadanie
Przeskakując co trzecia literę zaczynając od „A” odczytaj i napisz całym zdaniem .
Ile sępów siedziało miedzy gałęziami dębu. Podkreśl w otrzymanych wyrazach „e”.
Ćwiczenie 18.
Mama upiekła................................ Wczoraj przez cały ............................... padał ....................... Lubię czytać o przygodach ................................ Matołka. Śmieci wyrzuca się do ........................... ............................ to zdrowie.
śnieg , ciasto , śmiech , dzien. , koziołek , śmietnik
Zadanie
Uzupełnij zdania wyrazami poniżej tekstu.
Ćwiczenie 19.
hańba , ziarno , myśl , księżyc , bańka , ślad , osioł , wycieczka , zioła , Oleńka , ciekawy , środa
Zadanie
-
Wpisz do tabelki wyrazy napisane powyżej: po lewej stronie te , które zawierają zmiękczenia zaznaczone kreska, po prawej te , które zostaly zmiekczone przy pomocy „i”.
-
Sprawdź , jaka głoska ( spółgłoska czy samogłoska ) znajduje się po zmiękczeniach zaznaczonych kreska , a jaka po zmiękczeniach przez „i”.
-
Uzupełnij zdanie „ Mądrej Sowy”
Przed znakiem......................................... gloski pisze się c , z , s , n , dz.
Przed znakiem.........................................gloski pisze się ci , zi , si , ni , dzi.
Ćwiczenie 20.
O rękę królewny ....unegundy starał się pewien młody książe.
...rolewna jednak nie chciała go widzieć , bo książe miał śmieszne imię
...erakliusz. dopiero , gdy mężny młodzieniec stoczył walkę ze smokiem
....arlokiem, królewna zgodziła się zostać jego żoną.
Zadanie
-
Przepisz zdania , wstawiając brakujące litery.
-
Jakie imiona nosili: królewna , książe , smok?
Jeśli nie pamiętasz , połącz odpowiednie sylaby w wyrazy
-ne , -ra , Ku- , ar- , -kliusz , He- , -lok , -da , -gun-
O czym musisz pamiętać , zapisując imiona i nazwiska?
Marysia mieszka w Śremie , w województwie poznańskim , w Polsce.
Napisz , w jakiej miejscowości , województwie i kraju mieszkasz.
Ćwiczenie 21.
Cześć Jurek!
dziękuje ci serdecznie za książki i przybory dzięki tobie nie będę miał zaległości w nauce napisz , co słychać u ciebie w szkole czy twój kolega Józio już wyzdrowiał pozdrów go ode mnie chyba mnie pamięta. a babcia nie może się doczeka listu jeśli wujek i ciocia nie maja czasu , to może ty do nas napiszesz
Michaś
Zadanie
Przepisz list. Rozdziel zdania. Pamiętaj o wyrazach pisanych wielka litera ze względów grzecznościowych.
Ćwiczenie 22.
-
Grześ leży w łóżku. Nie chodzi do szkoły , ale uczy się pilnie , bo nie jest leniem. Nie chce mieć zaległości w nauce. Na razie nie może jeszcze dużo pracować , ale już rwie się do książek.
-
Mama ....pozwala mu się przemęczać. ....... chce , aby synek zdał za wszelka cenę. Zdrowie jest bezcennym skarbem i ......można go trwonić.
Zadanie
-
Podkreśl przeczenia.
-
Dopisz przeczenia.
PRZYKLADY DYKTAND UTRWALAJACYCH MATERIAL
„ Wycieczka do lasu”
Był wrześniowy słoneczny dzien. Wybraliśmy się na wycieczkę do lasu. Jaś zauważył wiewiórkę skacząca z gałęzi na gałąź . Marzenka spostrzegła ukryte wśród liści paproci czerwone muchomory. Zachowywaliśmy się bardzo cicho. Słuchaliśmy głosów lasu .Usłyszeliśmy pukanie dzięcioła i szelest liści. Za grubym pniem zobaczyliśmy jeża, który szuka pożywieni. Spacerowaliśmy dróżką wśród brzóz i dębów.
„Na przerwie”
Jesteśmy uczniami klasy trzeciej. Już ze szkolnego podwórka słychać hałas panujący na korytarzach naszej szkoły. Z każdej strony dochodzą rożne dźwięki: krzyki , wrzaski, stukot , szum , pisk. Największego harmideru narobią zawsze pierwszaki. To właśnie one , gdy zadzwoni dzwonek na przerwę jak huragan wybiegają na korytarz. Staramy się być dla nich opiekunami i przyjaciółmi, aby w trakcie swoich zabaw nie zrobiły sobie krzywdy.
„ Pozna jesień”
Pozna jesienią przyroda układa się do zimowego snu. Ptaki odleciały do ciepłych krajów, wiewiórki zebrały orzechy i żołędzie do dziupli, a niedźwiedzie śpią już w swoich gawrach. Zima pod śniegiem pożywienia będą szukać : zając , lis , dzięcioł , wróbelki. Drzewa i krzewy przykrywa już śnieg. Jest dla nich ochrona przed wichrem i mrozem. Dzieci cieszą się , ze nadchodzi zima. Będą jeździć na sankach , łyżwach i nartach.
„Podwieczorek u Halinki”
Podwieczorek u Halinki zapowiada się udanie. Mama upiekła kruche ciasteczka , ciocia Basia przygotowała herbatę. Halinka z Krzysiem nakryli stół obrusem w różowe róże i czekali na gosci. Pierwszy przyszedł Jaś z książka pt. „O psie , który jeździł koleją” – chciał głośno czytać. Tuz po nim wpadł jak burza rudy Zdzisio i krzyczy-„ Będziemy oglądać film na video. Przyniosłem w „ Pustyni i w puszczy”.
Po chwili za oknem usłyszeliśmy Józka, Jurka i Macka, pragnęli grac w piłkę nożną. Szkoda, ze każdy chciał robić co innego. Pogodziła nas babcia Krysia. |