2. Rekreacja w działalności współczesnej szkoły

Zmiany potrzeb, postaw, motywów i barier w okresie starości

• 
  motywy zdrowotne – najczęściej zdrowie postrzegane jest przez osoby starsze jako przeciwwaga choroby, która występując częściej w tym wieku skłania do działań rewitalizacyjnych i profilaktycznych, kiedy odpowiednia aktywność ruchowa jest szczególnie zalecana;
  

• 
  motywy utylitarne – mające na celu korzyści praktyczne dotyczące poprawy lub podtrzymania czynności lokomocyjnych i funkcjonalnych organizmu, co ma ogromny wpływ na samodzielność i niezależność osób starszych;
  

• 
  motywy społeczne – to chęć przebywania z ludźmi, ucieczka przed samotnością;
  

• 
  motywy ludyczne – dotyczą wypełniania dużych zasobów czasu wolnego, przeciwdziałania monotonii dnia codziennego;
  

• 
  motywy poznawcze – dotyczą zarówno otaczającej rzeczywistości (przyrody, środowiska), jak również samopoznania i uczenia się nowych umiejętności.
  

• 
  rozwijanie takich zainteresowań, które mogą być zaspokajane w okresie emerytalnym;
  
• 
  przygotowanie do wydłużonego okresu czynności zawodowej;
  
• 
  przygotowanie emerytów do wartościowego spędzania czasu wolnego, służącego utrzymaniu dobrego stanu zdrowia oraz dobrego samopoczucia;
  
• 
  działalności społecznej, w której mogą realizować swoje ideały, marzenia;
  
• 
  orientacji w rzeczywistości, gdyż orientacja ta jest warunkiem zachowania równowagi psychicznej i stwarza chęć brania udziału w tej rzeczywistości.
  

4. Rekreacja ruchowa w środowisku osób niepełnosprawnych

1. 
   niepełnosprawność sensoryczna (zmysłowa), w tym niepełnosprawność słuchowa, wzrokowa, dotykowa;
   
2. 
   niepełnosprawność fizyczna, w tym niepełnosprawność motoryczna;
   
3. 
   niepełnosprawność psychiczna, w tym niepełnosprawność intelektualna, umysłowa określana również jako upośledzenie umysłowe lub niedorozwój umysłowy.
   

Podstawowe znaczenie mają klasyfikacje Światowej Organizacji Zdrowia, gdzie wyróżnia się osoby:

• 
  z upośledzeniem lokomocyjnym,
  
• 
  z upośledzeniem widzenia,
  
• 
  z upośledzeniem w zakresie środków komunikowania się (mowa, pismo),
  
• 
  z niepełnosprawnościami natury organicznej,
  
• 
  z niepełnosprawnościami intelektualnymi
  
• 
  z niepełnosprawnościami emocjalnymi,
  
• 
  z wadami skrytymi (niewidocznymi dla oka)
  
• 
  z upośledzeniami związanymi z procesem starzenia się.
  

• 
  lekki – do którego zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu zdolną do wykonywania zatrudnienia, nie wymagającą pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych;
  
• 
  umiarkowany – do którego zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu zdolną do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, wymagającą w celu pełnienia ról społecznych częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
  
• 
  znaczny – do którego zalicza się osobę mającą naruszoną sprawność organizmu, niezdolną do podjęcia zatrudnienia, zdolną do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej albo w zakładzie aktywizacji zawodowej, wymagającą niezbędnej w celu pełnienia ról społecznych stałej lub długofalowej opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.
  

Warunkiem prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego jest zarówno utrzymanie dynamicznej równowagi wewnętrznej (homeostazy), jak też równowagi w relacji człowiek – środowisko zewnętrzne (heterostazy).

Istnieje wiele czynników mogących zaburzyć równowagę organizmu – z punktu widzenia teorii rekreacji na szczególną uwagę zasługują dwa. Są to hipokinezja, czyli zbyt mała ilość ruchu w stosunku do potrzeb oraz przeciążenie psychiczne, wywołujące często reakcję stresową.

Zwiększenie aktywności ruchowej ludzi niepełnosprawnych stwarza naturalny bodziec przyspieszający i wspomagający procesy odnowy, regeneracji, a nawet kompensacji funkcji uszkodzonego organizmu.

Przez odpowiedni dobór form rekreacji i turystyki można:

• 
  poprawić – naruszoną przez inwalidztwo – samoocenę i poczucie własnej wartości,
  
• 
  zmniejszyć poczucie zagrożenia i rozładować napięcia emocjonalne,
  
• 
  ułatwić akceptację swojego inwalidztwa i przystosowanie się do nowej sytuacji życiowej.
  

Do zasadniczych celów spełnianych przez rekreację i turystykę można zaliczyć:

• 
  łatwiejszym wykonywaniu codziennych czynności samoobsługowych i zawodowych lub szkolnych,
  
• 
  szybszym uzyskaniu gotowości do podejmowania kolejnych obciążeń wysiłkowych,
  
• 
  mniejszej podatności na sytuacje stresowe i lepszym znoszeniu w przypadku ich pojawienia się,
  
• 
  wzroście ogólnej odporności na trudy życia i zmniejszeniu się podatności na zachorowania.
  

1. 
   zapewnić odpowiednio przygotowaną kadrę instruktorską,
   
2. 
   udostępnić sprzęt do zajęć rekreacyjnych dostosowany do rodzaju inwalidztwa,
   
3. 
   przygotować i udostępnić bazę do zajęć rekreacyjnych,
   
4. 
   odpowiednio dostosować protezy, wózki i inny sprzęt pomocniczy,
   
5. 
   uczestników przygotować kondycyjnie i psychicznie,
   
6. 
   dbać o to, aby uczestnicy przez udział w zajęciach rekreacyjnych ćwiczący odzyskali wiarę w swe możliwości uczestniczenia w życiu ludzi pełnosprawnych.
   

Aby rekreacja stała się rzeczywiście czynnikiem przywracania sprawności psychofizycznej osób niepełnosprawnych, należy przestrzegać podstawowych zasad uczestniczenia w niej. W wyniku dotychczasowych doświadczeń ustalić można następujące zasady:

1. 
   Rodzaj zajęć rekreacyjnych powinien być właściwie dobrany do rodzaju niesprawności i zgodny z wytyczonym programem rehabilitacji. Należy przy tym uwzględnić, poza możliwościami funkcjonalnymi osoby niepełnosprawnej, jej zainteresowani, osobowość, możliwości finansowe oraz potrzeby wynikające z celów rehabilitacji.
   
2. 
   Charakter podejmowanych zajęć rekreacyjne musi być zgodny z zaleceniami lekarza i nie może stwarzać zagrożeń dla zdrowia.
   
3. 
   Podejmowane ćwiczenia i inne zajęcia rekreacyjne mają pozwolić odzyskać wiarę w swoje możliwości psychofizyczne.
   
4. 
   Środowisko nie powinno stwarzać barier psychicznych, utrudniających uczestniczenia w rekreacji, lecz pomagać w przezwyciężaniu kompleksów, lęków i zahamowań ograniczających dostęp do zajęć rekreacyjnych.
   
5. 
   Uprawianie wybranych form rekreacji zmierzać powinno do uzyskania sprawności fizycznej i odporności psychicznej na trudy, przeciwności oraz hartować przeciw bodźcom pogodowym.
   
6. 
   Rekreacja powinna być czynnikiem profilaktyki i psychoterapii oraz radością życia, a nie dodatkowym stresem.
   
7. 
   Rekreacja poprzez swe różnorodne formy powinna wyrwać niepełnosprawnych z nużącego osamotnienia.
   
8. 
   Formy działalności rekreacyjnej powinny być zindywidualizowane.
   
9. 
   W zajęciach rekreacyjnych ludzi niepełnosprawnych należy odpowiednio dawkować obciążenia wysiłkowe.