Propozycje wymagań programowych na poszczególne oceny (IV etap edukacyjny) przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 2. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego i technikum To jest chemia.
Chemia organiczna, zakres rozszerzony.
Wyróżnione wymagania programowe odpowiadają wymaganiom ogólnym i szczegółowym zawartym w treściach nauczania podstawy programowej.
1. Chemia organiczna jako chemia związków węgla
Ocena dopuszczająca
[1]
|
Ocena dostateczna
[1 + 2]
|
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
|
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
|
Uczeń:
-
definiuje pojęcie chemii organicznej
-
wymienia pierwiastki chemiczne wchodzące w skład związków organicznych
-
określa najważniejsze właściwości atomu węgla na podstawie położenia tego pierwiastka chemicznego w układzie okresowym pierwiastków
-
wymienia odmiany alotropowe węgla
-
definiuje pojęcie hybrydyzacji orbitali atomowych
|
Uczeń:
-
wyjaśnia pojęcie chemii organicznej
-
określa właściwości węgla na podstawie położenia tego pierwiastka chemicznego w układzie okresowym pierwiastków
-
omawia występowanie węgla w przyrodzie
-
wymienia odmiany alotropowe węgla i ich właściwości
-
wyjaśnia, dlaczego atom węgla w większości związków chemicznych tworzy cztery wiązania kowalencyjne
|
Uczeń:
-
porównuje historyczną definicję chemii organicznej z definicją współczesną
-
wyjaśnia przyczynę różnic między właściwościami odmian alotropowych węgla
-
wymienia przykłady nieorganicznych związków węgla i przedstawia ich właściwości
-
charakteryzuje hybrydyzację jako operację matematyczną, a nie proces fizyczny
|
Uczeń:
-
przedstawia rozwój chemii organicznej
-
ocenia znaczenie związków organicznych i ich różnorodność
-
analizuje sposoby otrzymywania fulerenów i wymienia ich rodzaje
-
wykrywa obecność węgla, wodoru, tlenu, azotu i siarki w związkach organicznych
-
proponuje wzór empiryczny (elementarny) i rzeczywisty (sumaryczny) danego związku organicznego
|
2. Węglowodory
Ocena dopuszczająca
[1]
|
Ocena dostateczna
[1 + 2]
|
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
|
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
|
Uczeń:
-
definiuje pojęcia: węglowodory, alkany, alkeny, alkiny, szereg homologiczny węglowodorów, grupa alkilowa, reakcje podstawiania (substytucji), przyłączania (addycji), polimeryzacji, spalania, rzędowość atomów węgla, izomeria położeniowa i łańcuchowa
-
definiuje pojęcia: stan podstawowy, stan wzbudzony, wiązania typu i , rodnik, izomeria
-
podaje kryterium podziału węglowodorów ze względu na rodzaj wiązania między atomami węgla w cząsteczce
-
zapisuje wzory ogólne alkanów, alkenów, alkinów i na ich podstawie wyprowadza wzory sumaryczne węglowodorów
-
zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne oraz podaje nazwy systematyczne węglowodorów nasyconych i nienasyconych o liczbie atomów węgla od 1 do 4
-
zapisuje wzory przedstawicieli poszczególnych szeregów homologicznych węglowodorów oraz podaje ich nazwy, właściwości i zastosowania
-
zapisuje równania reakcji spalania i bromowania metanu
-
zapisuje równania reakcji spalania, uwodorniania oraz polimeryzacji etenu i etynu
-
wymienia przykłady węglowodorów aromatycznych (wzór, nazwa, zastosowanie)
-
wymienia rodzaje izomerii
-
wymienia źródła występowania węglowodorów w przyrodzie
|
Uczeń:
-
wyjaśnia pojęcia: węglowodory, alkany, cykloalkany, alkeny, alkiny, grupa alkilowa, arenywyjaśnia pojęcia: stan podstawowy, stan wzbudzony, wiązania typu i , reakcja substytucji, rodnik, izomeria
-
zapisuje konfigurację elektronową atomu węgla w stanie podstawowym i wzbudzonym
-
zapisuje wzory ogólne alkanów, alkenów i alkinów na podstawie wzorów czterech pierwszych członów ich szeregów homologicznych
-
przedstawia sposoby otrzymywania: metanu, etenu i etynu oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
przedstawia właściwości metanu, etenu i etynu oraz zapisuje równania reakcji chemicznych, którym ulegają
-
podaje nazwy systematyczne izomerów na podstawie wzorów półstrukturalnych
-
stosuje zasady nazewnictwa systematycznego alkanów (proste przykłady)
-
zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego węglowodorów
-
zapisuje równania reakcji bromowania, uwodorniania oraz polimeryzacji etenu i etynu
-
określa rzędowość dowolnego atomu węgla w cząsteczce węglowodoru
-
wyjaśnia pojęcie aromatyczności na przykładzie benzenu
-
wymienia reakcje, którym ulega benzen (spalanie, bromowanie z użyciem katalizatora, uwodornianie, nitrowanie i sulfonowanie)
-
wymienia przykłady (wzory i nazwy) homologów benzenu
-
wymienia przykłady (wzory i nazwy) arenów wielopierścieniowych
-
wyjaśnia pojęcia: izomeria łańcuchowa, położeniowa, funkcyjna, cis-trans
-
wymienia przykłady izomerów cis i trans oraz wyjaśnia różnice między nimi
|
Uczeń:
-
określa przynależność węglowodoru do danego szeregu homologicznego na podstawie jego wzoru sumarycznego
-
charakteryzuje zmianę właściwości węglowodorów w zależności od długości łańcucha węglowego
-
określa zależność między rodzajem wiązania (pojedyncze, podwójne, potrójne) a typem hybrydyzacji
-
otrzymuje metan, eten i etyn oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
wyjaśnia, w jaki sposób tworzą się w etenie i etynie wiązania typu i
-
wyjaśnia, na czym polega izomeria konstytucyjna i podaje jej przykłady
-
podaje nazwę systematyczną izomeru na podstawie wzoru półstrukturalnego i odwrotnie (przykłady o średnim stopniu trudności)
-
określa typy reakcji chemicznych, którym ulega dany węglowodór i zapisuje ich równania
-
zapisuje mechanizm reakcji substytucji na przykładzie bromowania metanu
-
odróżnia doświadczalnie węglowodory nasycone od nienasyconych
-
wyjaśnia budowę pierścienia benzenowego (aromatyczność)
-
bada właściwości benzenu, zachowując szczególne środki ostrożności
-
zapisuje równania reakcji chemicznych, którym ulega benzen (spalanie, bromowanie z użyciem katalizatora i bez, uwodornianie, nitrowanie i sulfonowanie)
-
wyjaśnia, na czym polega kierujący wpływ podstawników
-
omawia kierujący wpływ podstawników i zapisuje równania reakcji chemicznych
-
charakteryzuje areny wielopierścieniowe, zapisuje ich wzory i podaje nazwy
-
bada właściwości naftalenu
-
podaje nazwy izomerów cis-trans węglowodorów o kilku atomach węgla
|
Uczeń:
-
przewiduje kształt cząsteczki, znając typ hybrydyzacji
-
wyjaśnia na dowolnych przykładach mechanizmy reakcji: substytucji, addycji i eliminacji oraz przegrupowania wewnątrzcząsteczkowego
-
proponuje kolejne etapy substytucji i zapisuje je na przykładzie chlorowania etanu
-
zapisuje mechanizm reakcji addycji na przykładzie reakcji etenu z chlorem
-
zapisuje wzory strukturalne dowolnych węglowodorów (izomerów) oraz określa typ izomerii
-
projektuje i doświadczalnie identyfikuje produkty całkowitego spalania węglowodorów
-
zapisuje równania reakcji spalania węglowodorów z zastosowaniem wzorów ogólnych węglowodorów
-
udowadnia, że dwa węglowodory o takim samym składzie procentowym mogą należeć do dwóch różnych szeregów homologicznych
-
projektuje doświadczenia chemiczne dowodzące różnic we właściwościach węglowodorów nasyconych, nienasyconych i aromatycznych
|
|
|
|
|
Wybrane wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:
– podaje przykłady i wyjaśnia mechanizm reakcji substytucji nukleofilowej i elektrofilowej.
3. Jednofunkcyjne pochodne węglowodorów
Ocena dopuszczająca
[1]
|
Ocena dostateczna
[1 + 2]
|
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
|
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
|
Uczeń:
-
definiuje pojęcia: grupa funkcyjna, fluorowcopochodne, alkohole mono- i polihydroksylowe, fenole, aldehydy, ketony, kwasy karboksylowe, estry, aminy, amidy
-
zapisuje wzory i podaje nazwy grup funkcyjnych, które występują w związkach organicznych
-
zapisuje wzory i nazwy wybranych fluorowcopochodnych
-
zapisuje wzory metanolu i etanolu, podaje ich właściwości oraz wpływ na organizm człowieka
-
podaje zasady nazewnictwa systematycznego fluorowcopochodnych, alkoholi monohydroksylowych i polihydroksylowych, aldehydów, ketonów, estrów, amin, amidów i kwasów karboksylowych
-
zapisuje wzory ogólne alkoholi monohydroksylowych, aldehydów, ketonów, kwasów karboksylowych, estrów, amin i amidów
-
zapisuje wzory półstrukturalne i sumaryczne czterech pierwszych członów szeregu homologicznego alkoholi
-
określa, na czym polega proces fermentacji alkoholowej
-
zapisuje wzór glicerolu, podaje jego nazwę systematyczną, właściwości i zastosowania
-
zapisuje wzór fenolu, podaje jego nazwę systematyczną, właściwości i zastosowania
-
zapisuje wzory aldehydów mrówkowego i octowego, podaje ich nazwy systematyczne
-
omawia metodę otrzymywania metanalu i etanalu
-
wymienia reakcje charakterystyczne aldehydów
-
zapisuje wzór i określa właściwości acetonu jako najprostszego ketonu
-
zapisuje wzory kwasu mrówkowego i octowego, podaje ich nazwy systematyczne, właściwości i zastosowania
-
omawia, na czym polega proces fermentacji octowej
-
podaje przykład kwasu tłuszczowego
-
określa, co to są mydła i podaje sposób ich otrzymywania
-
zapisuje dowolny przykład reakcji zmydlania
-
omawia metodę otrzymywania estrów, podaje ich właściwości i zastosowania
-
definiuje tłuszcze jako specyficzny rodzaj estrów
-
podaje, jakie właściwości mają tłuszcze i jaką funkcję pełnią w organizmie człowieka
-
dzieli tłuszcze na proste i złożone oraz wymienia przykłady takich tłuszczów
-
zapisuje wzór metyloaminy i określa jej właściwości
-
zapisuje wzór mocznika i określa jego właściwości
|
Uczeń:
-
wyjaśnia pojęcia: grupa funkcyjna, fluorowcopochodne, alkohole mono-i polihydroksylowe, fenole, aldehydy, ketony, kwasy karboksylowe, estry, aminy, amidy
-
omawia metody otrzymywania i zastosowania fluorowcopochodnych węglowodorów
-
wyjaśnia pojęcie rzędowości alkoholi i amin
-
zapisuje wzory 4 pierwszych alkoholi w szeregu homologicznym i podaje ich nazwy systematyczne
-
wyprowadza wzór ogólny alkoholi monohydroksylowych na podstawie wzorów czterech pierwszych członów szeregu homologicznego tych związków chemicznych
-
podaje nazwy systematyczne alkoholi metylowego i etylowego
-
zapisuje równania reakcji chemicznych, którym ulegają fluorowcopochodne (spalanie, reakcje z sodem i z chlorowodorem)
-
zapisuje równanie reakcji fermentacji alkoholowej i wyjaśnia złożoność tego procesu
-
zapisuje wzór glikolu, podaje jego nazwę systematyczną, właściwości i zastosowania
-
zapisuje równanie reakcji spalania glicerolu oraz równanie reakcji glicerolu z sodem
-
zapisuje wzór ogólny fenoli, podaje źródła występowania, otrzymywanie i właściwości fenolu (benzenolu)
-
zapisuje wzory czterech pierwszych aldehydów w szeregu homologicznym i podaje ich nazwy systematyczne
-
zapisuje równanie reakcji otrzymywania aldehydu octowego z etanolu
-
wyjaśnia przebieg reakcji charakterystycznych aldehydów na przykładzie aldehydu mrówkowego (próba Tollensa i próba Trommera)
-
wyjaśnia zasady nazewnictwa systematycznego ketonów
-
omawia metody otrzymywania ketonów
-
zapisuje wzory czterech pierwszych kwasów karboksylowych w szeregu homologicznym i podaje ich nazwy systematyczne
-
zapisuje równanie reakcji fermentacji octowej jako jednej z metod otrzymywania kwasu octowego
-
omawia właściwości kwasów mrówkowego i octowego (odczyn, palność, reakcje z metalami, tlenkami metali i zasadami); zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
omawia zastosowania kwasu octowego
-
zapisuje wzory trzech kwasów tłuszczowych, podaje ich nazwy i wyjaśnia, dlaczego są zaliczane do wyższych kwasów karboksylowych
-
otrzymuje mydło sodowe (stearynian sodu), bada jego właściwości i zapisuje równanie reakcji chemicznej
-
wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji
-
zapisuje wzór ogólny estru
-
zapisuje równanie reakcji otrzymywania octanu etylu i omawia warunki, w jakich zachodzi ta reakcja chemiczna
-
przeprowadza reakcję otrzymywania octanu etylu i bada jego właściwości
-
omawia miejsca występowania i zastosowania estrów
-
dzieli tłuszcze ze względu na pochodzenie i stan skupienia
-
wyjaśnia, na czym polega reakcja zmydlania tłuszczów
-
podaje kryterium podziału tłuszczów na proste i złożone
-
omawia ogólne właściwości lipidów oraz ich podział
-
wyjaśnia budowę cząsteczek amin, ich rzędowość i nazewnictwo systematyczne
-
wyjaśnia budowę cząsteczek amidów
-
omawia właściwości oraz zastosowania amin i amidów
|
Uczeń:
-
omawia właściwości fluorowcopochodnych węglowodorów
-
porównuje właściwości alkoholi monohydroksylowych o łańcuchach węglowych różnej długości
-
bada doświadczalnie właściwości etanolu i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (rozpuszczalność w wodzie, palność, reakcja z sodem, odczyn, działanie na białko jaja, reakcja z chlorowodorem)
-
wykrywa obecność etanolu
-
bada doświadczalnie właściwości glicerolu (rozpuszczalność w wodzie, palność, reakcja glicerolu z sodem)
-
bada doświadczalnie charakter chemiczny fenolu w reakcji z wodorotlenkiem sodu i zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej
-
omawia kierujący wpływ podstawników oraz zapisuje równania reakcji bromowania i nitrowania fenolu
-
przeprowadza próby Tollensa i Trommera dla aldehydu octowego
|
Uczeń:
-
wyjaśnia przebieg reakcji polimeryzacji fluorowcopochodnych
-
porównuje doświadczalnie charakter chemiczny alkoholi mono- i polihydroksylowych na przykładzie etanolu i glicerolu
-
wyjaśnia zjawisko kontrakcji etanolu
-
ocenia wpływ pierścienia benzenowego na charakter chemiczny fenolu
-
wykrywa obecność fenolu
-
porównuje budowę cząsteczek oraz właściwości alkoholi i fenoli
-
proponuje różne metody otrzymywania alkoholi i fenoli oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
wykazuje, że aldehydy można otrzymać w wyniku utleniania alkoholi
I-rzędowych, zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
udowadnia, że aldehydy mają właściwości redukujące, przeprowadza odpowiednie doświadczenia i zapisuje równania reakcji chemicznych
-
przeprowadza reakcję polikondensacji formaldehydu z fenolem, zapisuje jej równanie i wyjaśnia, czym różni się ona od reakcji polimeryzacji
-
proponuje różne metody otrzymywania aldehydów oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
wyjaśnia, dlaczego w wyniku utleniania alkoholi I-rzędowych powstają aldehydy, natomiast II-rzędowych – ketony
-
analizuje i porównuje budowę cząsteczek oraz właściwości aldehydów i ketonów
-
udowadnia, że aldehydy i ketony o tej samej liczbie atomów węgla są względem siebie izomerami
-
dokonuje klasyfikacji kwasów karboksylowych ze względu na długość łańcucha węglowego, charakter grupy węglowodorowej oraz liczbę grup karboksylowych
-
porównuje właściwości kwasów nieorganicznych i karboksylowych na wybranych przykładach
-
ocenia wpływ wiązania podwójnego w cząsteczce na właściwości kwasów tłuszczowych
-
proponuje różne metody otrzymywania kwasów karboksylowych oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
zapisuje równania reakcji powstawania estrów różnymi sposobami i podaje ich nazwy systematyczne
-
udowadnia, że estry o takim samym wzorze sumarycznym mogą mieć różne wzory strukturalne i nazwy
-
projektuje i wykonuje doświadczenie wykazujące nienasycony charakter oleju roślinnego
-
udowadnia, że aminy są pochodnymi zarówno amoniaku, jak i węglowodorów
-
udowadnia na dowolnych przykładach, na czym polega różnica w rzędowości alkoholi i amin
-
wyjaśnia przyczynę zasadowych właściwości amoniaku i amin
-
porównuje przebieg reakcji hydrolizy acetamidu w środowisku kwasu siarkowego(VI) i wodorotlenku sodu
| -
zapisuje równania reakcji przedstawiające próby Tollensa i Trommera dla aldehydów mrówkowego i octowego
-
wyjaśnia, na czym polega próba jodoformowa i u jakich ketonów zachodzi
-
bada doświadczalnie właściwości acetonu i wykazuje, że ketony nie mają właściwości redukujących
-
bada doświadczalnie właściwości kwasu octowego oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych (palność, odczyn, reakcje z magnezem, tlenkiem miedzi(II) i wodorotlenkiem sodu)
-
bada doświadczalnie właściwości kwasu stearynowego i oleinowego (reakcje z wodorotlenkiem sodu oraz z wodą bromową) i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
porównuje właściwości kwasów karboksylowych zmieniające się w zależności od długości łańcucha węglowego
-
wyjaśnia mechanizm reakcji estryfikacji
-
przeprowadza hydrolizę octanu etylu i zapisuje równanie reakcji chemicznej
-
proponuje sposób otrzymywania estru kwasu nieorganicznego, zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej
-
przeprowadza reakcję zmydlania tłuszczu i zapisuje równanie reakcji chemicznej
-
zapisuje równanie reakcji hydrolizy tłuszczu
-
bada doświadczalnie zasadowy odczyn aniliny oraz zapisuje odpowiednie równanie reakcji chemicznej
-
bada właściwości amidów
-
zapisuje równanie reakcji hydrolizy acetamidu
-
bada doświadczalnie właściwości mocznika jako pochodnej kwasu węglowego
-
przeprowadza reakcję hydrolizy mocznika i zapisuje równanie tej reakcji
-
zapisuje równanie reakcji kondensacji mocznika i wskazuje wiązanie peptydowe w cząsteczce powstałego związku chemicznego
|
|
|
|
|
|
Wybrane wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:
– wyjaśnia przebieg reakcji eliminacji jako jednej z metod otrzymywania alkenów z fluorowcopochodnych,
– przedstawia metodę otrzymywania związków magnezoorganicznych oraz ich właściwości,
– przedstawia właściwości fluorowcopochodnych węglowodorów aromatycznych i zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych,
– wyjaśnia różnicę pomiędzy reakcją kondensacji i polikondensacji na przykładzie poliamidów i poliuretanów.
4. Wielofunkcyjne pochodne węglowodorów
Ocena dopuszczająca
[1]
|
Ocena dostateczna
[1 + 2]
|
Ocena dobra
[1 + 2 + 3]
|
Ocena bardzo dobra
[1 + 2 + 3 + 4]
|
Uczeń:
-
definiuje pojęcia: czynność optyczna, chiralność, asymetryczny atom węgla, izomeria optyczna, enancjomery
-
definiuje pojęcia: hydroksykwasy, aminokwasy, białka, węglowodany, reakcje charakterystyczne
-
zapisuje wzór najprostszego hydroksykwasu i podaje jego nazwę
-
zapisuje wzór najprostszego aminokwasu i podaje jego nazwę
-
omawia rolę białka w organizmie
-
podaje sposób, w jaki można wykryć obecność białka
-
dokonuje podziału węglowodanów na proste i złożone, podaje po jednym przykładzie każdego z nich (nazwa, wzór sumaryczny)
-
omawia rolę węglowodanów w organizmie człowieka
-
określa właściwości glukozy, sacharozy, skrobi i celulozy oraz wymienia źródła występowania tych substancji w przyrodzie
-
zapisuje równania reakcji charakterystycznych glukozy i skrobi
|
Uczeń:
-
wyjaśnia pojęcia: czynność optyczna, chiralność, asymetryczny atom węgla, izomeria optyczna, enancjomery
-
konstruuje model cząsteczki chiralnej
-
wyjaśnia pojęcia: koagulacja, wysalanie, peptyzacja, denaturacja białka, fermentacja alkoholowa, fotosynteza, hydroliza
-
wyjaśnia, czym są: reakcje biuretowa i ksantoproteinowa
-
wyjaśnia pojęcie dwufunkcyjne pochodne węglowodorów
-
wymienia miejsca występowania oraz zastosowania kwasów mlekowego i salicylowego
-
zapisuje równanie reakcji kondensacji dwóch cząsteczek glicyny i wskazuje wiązanie peptydowe
-
zapisuje wzór ogólny węglowodanów oraz dzieli je na cukry proste, dwucukry i wielocukry
-
wie, że glukoza jest aldehydem polihydroksylowym i wyjaśnia tego konsekwencje, zapisuje wzór liniowy cząsteczki glukozy
-
omawia reakcje charakterystyczne glukozy
-
wyjaśnia znaczenie reakcji fotosyntezy w przyrodzie oraz zapisuje równanie tej reakcji chemicznej
-
zapisuje równania reakcji hydrolizy sacharozy i skrobi oraz podaje nazwy produktów
-
wymienia różnice w budowie cząsteczek skrobi i celulozy
-
potrafi wykryć obecność skrobi w badanej substancji
-
omawia miejsca występowania i zastosowania sacharydów
|
Uczeń:
-
analizuje wzory strukturalne substancji pod kątem czynności optycznej
-
omawia sposoby otrzymywania i właściwości hydroksykwasów
-
wyjaśnia, co to jest aspiryna
-
bada doświadczalnie glicynę i wykazuje jej właściwości amfoteryczne
-
zapisuje równania reakcji powstawania di- i tripeptydów z różnych aminokwasów oraz zaznacza wiązania peptydowe
-
wyjaśnia, co to są aminokwasy kwasowe, zasadowe i obojętne oraz podaje odpowiednie przykłady
-
wskazuje asymetryczne atomy węgla we wzorach związków chemicznych
-
bada skład pierwiastkowy białek
-
przeprowadza doświadczenia: koagulacji, peptyzacji oraz denaturacji białek
-
bada wpływ różnych czynników na białko jaja
-
przeprowadza reakcje charakterystyczne białek
-
bada skład pierwiastkowy węglowodanów
-
bada właściwości glukozy i przeprowadza reakcje charakterystyczne z jej udziałem
-
bada właściwości sacharozy i wykazuje, że jej cząsteczka nie zawiera grupy aldehydowej
-
bada właściwości skrobi
-
wyjaśnia znaczenie biologiczne sacharydów
|
Uczeń:
-
analizuje schemat i zasadę działania polarymetru
-
zapisuje wzory perspektywiczne i projekcyjne wybranych związków chemicznych
-
oblicza liczbę stereoizomerów na podstawie wzoru strukturalnego związku chemicznego
-
zapisuje równania reakcji chemicznych potwierdzających obecność grup funkcyjnych w hydroksykwasach
-
wyjaśnia pojęcia diastereoizomery, mieszanina racemiczna
-
udowadnia właściwości amfoteryczne aminokwasów oraz zapisuje odpowiednie równania reakcji chemicznych
-
analizuje tworzenie się wiązań peptydowych na wybranym przykładzie
-
podaje przykłady aminokwasów białkowych oraz ich skrócone nazwy trzyliterowe
-
zapisuje równanie reakcji powstawania tripeptydu, np. Ala-Gly-Ala, na podstawie znajomości budowy tego związku chemicznego
-
analizuje białka jako związki wielkocząsteczkowe, opisuje ich struktury
-
analizuje etapy syntezy białka
-
projektuje doświadczenie wykazujące właściwości redukcyjne glukozy
-
doświadczalnie odróżnia glukozę od fruktozy
-
zapisuje i interpretuje wzory glukozy: sumaryczny, liniowy i pierścieniowy
-
zapisuje wzory taflowe i łańcuchowe glukozy i fruktozy, wskazuje wiązanie półacetalowe
-
zapisuje wzory taflowe sacharozy i maltozy, wskazuje wiązanie półacetalowe i wiązanie O-glikozydowe
-
przeprowadza hydrolizę sacharozy i bada właściwości redukujące produktów tej reakcji chemicznej
-
analizuje właściwości skrobi i celulozy wynikające z różnicy w budowie ich cząsteczek
-
analizuje proces hydrolizy skrobi i wykazuje złożoność tego procesu
-
proponuje doświadczenia umożliwiające wykrycie różnych grup funkcyjnych
|
|
Wybrane wiadomości i umiejętności, wykraczające poza treść wymagań podstawy programowej, których spełnienie może być warunkiem wystawienia oceny celującej. Uczeń:
– analizuje różnice między konfiguracją względną L i D oraz konfiguracją absolutną R i S,
– wyznacza konfiguracje D i L wybranych enancjomerów,
– stosuje reguły pierwszeństwa podstawników do wyznaczania konfiguracji absolutnej R i S,
– dokonuje podziału monosacharydów na izomery D i L,
– podaje przykłady izomerów D i L monosacharydów,
– zapisuje nazwę glukozy uwzględniającą skręcalność, konfigurację względną i położenie grupy hydroksylowej przy anomerycznym atomie węgla.
|
