Gdynianie

Związku Towarzystw w Gdyni

(-) Prof. zw. dr kpt. ż. w. Daniel Duda

Przewodniczący zebrania

reaktywującego Związek Towarzystw w Gdyni.

(-) Ryszard Toczek

Prezes Związku Towarzystw w Gdyni

Lista Gdynian, zabitych w drugiej wojnie światowej, jest wynikiem wieloletnich poszukiwań, wywiadów i badań. Nie jest jednak dokumentem oficjalnym i nie stwarza żadnych uprawnień. Niestety, tak mało jeszcze wiemy o cenie, jaką zapłacili Gdynianie za swój patriotyzm. Tak dużo jeszcze znaków zapytania.

Praca nasza jest hołdem dla wszystkich przedwojennych mieszkańców Gdyni – ofiar II wojny światowej.
Przedmowa do drugiego wydania (2002)

Od wydania – nakładem własnym autorów i przy minimalnym nakładzie - pierwszej wersji „Listy Gdynian”, w listopadzie 1999 r. kontynuowane były poszukiwania dalszych osób. Jest oczywiste, że pracą społeczną nie sporządzi się kompletnej informacji o wojennym losie Gdynian. Zmobilizowani do wojska w sierpniu 1939 r. oraz jako załogi okrętów Polskiej Marynarki Wojennej i Polskiej Marynarki Handlowej na Zachodzie zostali rozproszeni po całym świecie. Ludność cywilna była masowo wysiedlana ze swojego miasta, osadzana w obozach koncentracyjnych, więzieniach, gettach, zakładach pracy przymusowej. Gdynianie byli żołnierzami ruchu oporu, ginęli w walkach z okupantem. Związek Towarzystw w Gdyni – wydawca Listy – wystąpił na początku 2000 r. do Instytutu Pamięci Narodowej o zbadanie i wyjaśnienie przynajmniej jednej – ale szczególnie okrutnej, zbrodniczej i terrorystycznej akcji niemieckich władz okupacyjnych wobec tysięcy mieszkańców Pomorza ( w tym Gdynian) – w Piaśnicy. Wynik śledztwa wymagającego niewątpliwie pomocy prawnej władz niemieckich pomoże ustalić pełną listę Gdynian zamordowanych w „Katyniu Pomorza”. Wkrótce rozpocznie się czwarty rok śledztwa IPN w tej sprawie. Związek Towarzystw w Gdyni zwrócił się również do Muzeum Stutthof w Sztutowie – Oddział w Sopocie oraz do Urzędu Stanu Cywilnego w Gdyni o weryfikację Listy. Otrzymaliśmy wiele danych, uzupełniających Listę, podnoszących jej wiarygodność. Za tę pomoc składamy pracownikom Muzeum Stutthof i USC w Gdyni serdeczne podziękowanie.

Liczymy, że tak efektywnie rozpoczęta współpraca rozwinie się i uzyska publiczne wsparcie kompetentnych władz.
Przedmowa do trzeciego wydania (2003)

W kilka miesięcy po opublikowaniu II wydania „Listy strat mieszkańców Gdyni w czasie II wojny światowej 1939-1945” możemy przedstawić uzupełnioną listę nazwisk Gdynian, którzy zginęli podczas wojny. Lista uzupełniona została również o mieszkańców Gdyni wyznania mojżeszowego. Podzielili oni los swoich sąsiadów, zamordowanych w Piaśnicy i w innych miejscach realizacji zbrodniczego planu eksterminacji kadr kierowniczych Polski na Pomorzu. Dopisane zostały nazwiska Gdynian wysiedlonych, często na roboty przymusowe do Niemiec, których nie przeżyli. Serdecznie dziękujemy Panu Jarosławowi Drozd, pracownikowi Archiwum Państwowego w Gdańsku – Oddział w Gdyni, Panu Jerzemu Heidrichowi – wiceprezesowi Koła Starych Gdynian i Panu Benedyktowi Wietrzykowskiemu – prezesowi Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych, za pomoc w dochodzeniu do prawdy o losach Gdynian w II wojnie światowej.

Niestety, urzędowe procedury nie wypełniają luki w naszej najnowszej, tragicznej historii. Pozostaje więc konsekwentna społeczna i obywatelska misja w dochodzeniu prawdy. Milowym krokiem jest książka „Gdyńskie cmentarze”. Niedawno ukazała się zapowiedź, że Warszawa obliczy swoje straty poniesione w II wojnie światowej. Może – za przykładem Związku Towarzystw w Gdyni – w innych miastach Pomorza podjęte zostaną inicjatywy ustalenia liczby tych, których wypędzono – do Piaśnicy, Stutthof, Auschwitz....

Rok 2004 wydaje się być przełomowym dla narodowej sprawy pamięci o najwspanialszym a jednoczesnie najtragiczniejszym pokoleniu Polaków – pokoleniu wskrzesicieli państwa, sformowania Narodu – pokoleniu sukcesu, który dla b. zaborców na wschodzie i na zachodzie był solą w oku.

Za to przyszło Im zapłacić najwyższa cenę.

Obchody rocznicy Powstania Warszawskiego, w którym uczestniczyło i zginęło tak wielu Gdynian. Uchwałę Sejmu Rzeczypospolitej, która ma również odniesienie do zniszczeń w mieście a szczególnie w porcie Gdyni. Inicjatywę powołania w Gdyni Powiernictwa Polskiego – uzupełniamy kolejnym wydaniem Listy. Szczególne podziękowania przekazujemy Paniom: Elżbiecie Grot, Teresie Piestrzyńskiej i Danucie Drywa – pracownikom Muzeum Stutthof, za istotne uzupełnienia listy ofiar KL Stutthof.

Od ostatniego wydania „Listy” nie ukazały się żadne oficjalne opracowania strat osobowych Gdyni. A wiec „Bądźmy sobą, róbmy swoje”.

Związek Towarzystw w Gdyni przyjął „Listę” na zebraniu w dniu 28 marca 2008 r.