L.P.
|
Temat lekcji
|
Zagadnienia, materiał nauczania
|
Wymagania podstawowe
Uczeń:
|
Wymagania ponadpodstawowe
Uczeń:
|
-
|
Wymagania i ocenianie na lekcji historii
|
Wymagania na poszczególne oceny, umiejętności oceniane i sposoby oceniania
|
- zapoznaje się z wymaganiami na poszczególne oceny,
- zapoznaje umiejętności jakie będą podlegać ocenianiu,
- zapoznaje się ze sposobem oceniania
|
|
-
|
Co to jest historia?
|
- historia jako nauka
- definicja źródeł historycznych
- podział źródeł historycznych
- archeologia jako nauka pomocnicza historii
- epoki historyczne
- dawne sposoby mierzenia czasu
|
- poprawnie posługuje się terminami: historia, źródło historyczne, archeologia, epoki historyczne, chronologia, nasza era, przed naszą erą, wiek, prahistoria
- dokonuje prostej klasyfikacji źródeł historycznych
- podaje przykłady źródeł pisanych i niepisanych
- wymienia nazwy epok historycznych w kolejności chronologicznej: starożytność, średniowiecze, nowożytność, współczesność
- określa wiek danego wydarzenia i umiejscawia je w odpowiedniej epoce historycznej
|
- wyjaśnia, na czym polega praca historyka i archeologa
- omawia rolę źródeł historycznych
w procesie poznawania dziejów
- wymienia stosowane w przeszłości sposoby mierzenia czasu
- rozumie potrzebę tworzenia systemu datacji i posługiwania się nim
- określa ramy chronologiczne epok historycznych
|
-
|
Prahistoria człowieka
|
- pochodzenie człowieka
- ewolucja człowieka i jej etapy
- cechy charakterystyczne poszczególnych gatunków człowiekowatych
- osiągnięcia człowieka pierwotnego
|
- poprawnie posługuje się terminami: ewolucja, australopitek, homo habilis, homo erectus, homo neandertalensis, homo sapiens, paleolit, koczowniczy tryb życia
- wymienia w kolejności etapy ewolucji człowieka
- wskazuje na mapie kolebkę ludzkości
- opisuje warunki życia ludzi
w czasach prahistorycznych
- podaje nazwy najważniejszych wynalazków człowieka z czasów prahistorycznych
- wymienia sposoby krzesania ognia stosowane przez człowieka pierwotnego
|
- określa ramy chronologiczne kolejnych etapów ewolucji człowieka
- podaje najistotniejsze cechy wyglądu różnych gatunków człowiekowatych
i ich umiejętności
- wskazuje na mapie kierunki i trasy ekspansji gatunku ludzkiego
- omawia znaczenie tworzenia
i praktycznego zastosowania narzędzi oraz opanowania umiejętności krzesania ognia dla rozwoju człowieka
- wyjaśnia, na czym polegała zależność człowieka od przyrody
- wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi
|
-
|
Czas wielkich przemian
|
- wpływ zmian klimatu na życie człowieka
- rewolucja neolityczna
- początki rolnictwa i hodowli
- pierwsze osady
- budowle megalityczne
- początek metalurgii
|
- poprawnie posługuje się terminami: neolit, rewolucja neolityczna, osiadły tryb życia, osada, megalit, dolmen, epoka brązu, epoka żelaza
- określa ramy chronologiczne rewolucji neolitycznej
- opisuje życie codzienne ludzi przed rewolucją neolityczną
- przedstawia zmiany, które zaszły
w życiu człowieka w okresie neolitu
- podaje nazwy metali wykorzystywanych przez praludzi do wytopu broni, narzędzi, ozdób
- omawia sposób wytopu brązu i żelaza
- wymienia rodzaje narzędzi i ozdób wytwarzanych w epoce brązu
|
- przedstawia wpływ zmian klimatycznych na tryb życia człowieka pierwotnego
- uzasadnia słuszność określenia rewolucja dla zmian, które zaszły w życiu człowieka w okresie neolitu
- omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu
- nazywa i lokalizuje na mapie pozostałości najstarszej znanej osady ludzkiej
- charakteryzuje wygląd osad neolitycznych
- wskazuje na mapie miejsce położenia najbardziej znanej budowli megalitycznej
- opisuje wygląd i funkcje budowli megalitycznych
- wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły w życiu człowieka dzięki opanowaniu umiejętności wytopu metali
|
-
|
W kraju Sumerów
|
- położenie geograficzne i warunki naturalne Mezopotamii
- powstanie pierwszych państw
- organizacja państwa Sumerów
- osiągnięcia cywilizacji sumeryjskiej
|
- podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji sumeryjskiej
- poprawnie posługuje się terminami: cywilizacja, Żyzny Półksiężyc, Mezopotamia, system irygacyjny, Sumerowie, miasto-państwo, król-kapłan, zikkurat
- lokalizuje na mapie Mezopotamię
- omawia położenie geograficzne
i warunki naturalne panujące w Mezopotamii
- określa rolę rzek w starożytnej Mezopotamii
- opisuje wygląd miast sumeryjskich
- wymienia osiągnięcia Sumerów
|
- charakteryzuje oddziaływanie warunków naturalnych na życie mieszkańców Mezopotamii
- wyjaśnia, jaki wpływ na organizację pierwszych państw miało ich położenie geograficzne oraz warunki naturalne
- przedstawia związek między budową i utrzymaniem sieci irygacyjnej a powstaniem pierwszych państw
- omawia organizację państwa Sumerów
|
-
|
Babilonia i Asyria
|
- państwo babilońskie
- Hammurabi i jego kodeks prawny
- Babilon
- państwo asyryjskie
- organizacja armii asyryjskiej
|
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VII w. p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: Babilon, Kodeks Hammurabiego, politeizm, Aszur, Niniwa, wiszące ogrody, rydwan
- prezentuje najważniejsze fakty
z historii Asyrii i Babilonii
- przedstawia dokonania postaci: Hammurabiego, Nabuchodonozora II, Sargona II Wielkiego, Asurbanipala
- lokalizuje na mapie państwo babilońskie i asyryjskie
- omawia najważniejsze zasady prawne zapisane w Kodeksie Hammurabiego
- wymienia rodzaje wojsk wschodzących w skład armii asyryjskiej
|
- omawia organizację państwa babilońskiego
- wyjaśnia znaczenie kodyfikacji prawa dla sprawnego funkcjonowania państwa
- interpretuje zasadę „oko za oko, ząb za ząb”
- ocenia starożytny system prawny
- opisuje wygląd Babilonu za panowania Nabuchodonozora II
- omawia system religijny starożytnej Babilonii
- przedstawia osiągnięcia cywilizacji asyryjskiej
- wymienia czynniki, które umożliwiły Asyryjczykom prowadzenie skutecznej polityki podbojów
- wymienia rodzaje wojsk wchodzących w skład armii asyryjskiej
- opisuje organizację armii asyryjskiej
|
-
|
W Egipcie faraonów
|
- położenie geograficzne
i warunki naturalne Egiptu
- Nil i jego rola
- organizacja państwa egipskiego
- społeczeństwo starożytnego Egiptu
|
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 3 tys. lat p.n.e., XIII w. p.n.e., 31 r. p.n.e.
- podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji egipskiej
- poprawnie posługuje się terminami: Egipt Górny, Egipt Dolny, faraon
- przedstawia najważniejsze dokonania Ramzesa II
- lokalizuje na mapie Egipt
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Egipcie
- charakteryzuje strukturę społeczeństwa egipskiego
- określa zakres władzy faraona
|
- wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju cywilizacji egipskiej
- uzasadnia słuszność określenia „Egipt – darem Nilu”
- omawia organizację państwa egipskiego
- tłumaczy, jaką rolę odgrywały poszczególne warstwy społeczeństwa egipskiego
- opisuje państwo egipskie za panowania Ramzesa II
- prezentuje dzieje Egiptu w I tysiącleciu p.n.e.
|
-
|
Piramidy, mumie i hieroglify
|
- religia Egipcjan
- wiara w życie pozagrobowe
- osiągnięcia cywilizacji egipskiej
- pochówek zmarłych – mumifikacja, grobowce, piramidy
|
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify, Dolina Królów
- wymienia imiona najważniejszych bogów egipskich
- podaje nazwy najsłynniejszych piramid egipskich
- przedstawia największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej
|
- wymienia cechy charakterystyczne wyglądu wybranych bogów egipskich
- omawia rolę religii w życiu starożytnych Egipcjan
- podaje przyczyny mumifikacji zwłok
- opisuje etapy procesu mumifikacji
- tłumaczy, czym były i jak budowano egipskie piramidy
- określa system wartości starożytnych Egipcjan
- ocenia wkład mieszkańców Egiptu w rozwój cywilizacji
- wyjaśnia przeznaczenie Doliny Królów
|
-
|
Starożytny Izrael
|
- powstanie państwa Izrael
- położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny
- panowanie Dawida i Salomona
- niewola babilońska
- judaizm
- Biblia
|
- określa ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego
- poprawnie posługuje się terminami: Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna, Jahwe, Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok, Mesjasz, monoteizm, judaizm, dekalog, menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza
- przedstawia dokonania postaci: Abrahama, Mojżesza, Dawida, Salomona, Cyrusa II Wielkiego
- lokalizuje na mapie Izrael
- omawia położenie geograficzne
i warunki naturalne Palestyny
- określa różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych
|
- wskazuje na mapie szlak wędrówki Izraelitów z Egiptu do Kanaan i omawia jej przebieg
- opisuje okoliczności powstania państwa Izrael
- omawia sytuację narodu żydowskiego po śmierci Salomona
- przedstawia okoliczności upadku państwa żydowskiego
- określa rolę proroków i Mesjasza w życiu Hebrajczyków
- charakteryzuje system wierzeń Izraelitów
- opisuje wygląd świątyni jerozolimskiej
- ocenia rolę Biblii jako źródła historycznego
|
-
|
Indie i Chiny
|
- położenie geograficzne
i warunki naturalne Indii i Chin
- powstanie państw na Półwyspie Indyjskim oraz w dorzeczu Huang-ho i Jangcy
- buddyzm
- hinduizm
- organizacja państwa chińskiego
- konfucjanizm
- osiągnięcia cywilizacji Indii i Chin
|
- określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin
- poprawnie posługuje się terminami: Harappa, Mohendżo Daro, cytadela, Ariowie, kasta, system kastowy, buddyzm, hinduizm, nirwana, Wielki Mur Chiński, terakotowa armia, humanitaryzm
- przedstawia dokonania postaci: Buddy, Konfucjusza
- lokalizuje na mapie Indie i Chiny
- omawia położenie geograficzne
oraz warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej
- wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej
|
- omawia pierwsze cywilizacje powstałe w dolinie Indusu
- przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów
- określa system wartości wyznawców buddyzmu i hinduizmu
- prezentuje zasięg terytorialny buddyzmu w przeszłości i współcześnie
- opisuje organizację państwa chińskiego
- wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego
- charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza
- tłumaczy, dlaczego konfucjanizm stał się religią państwową
|
-
|
Od rysunków naskalnych do alfabetu
|
- ewolucja pisma
- rodzaje pisma
- materiały piśmiennicze
- alfabet
- osiągnięcia Fenicjan
|
- podaje daty powstania poszczególnych rodzajów pisma
- poprawnie posługuje się terminami: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, pismo demotyczne, papirus, alfabet, Fenicjanie
- wymienia rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne
- podaje nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności
- określa rolę pisma w starożytności
- opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan
|
- wymienia przyczyny powstania pisma
- przedstawia historię pisma
- omawia znaczenie powstania pisma dla rozwoju cywilizacji ludzkiej
- opisuje sposób produkcji papirusu
- tłumaczy, na czym polega wyższość pisma alfabetycznego nad pismem obrazkowym
- wyjaśnia znaczenie pisma dla cywilizacji współczesnej
|
-
|
Świat Hellenów
|
- położenie geograficzne i warunki naturalne Grecji
- zajęcia Hellenów
- organizacja miast-państw
- kultura minojska i mykeńska
- czynniki jednoczące Greków
- kolonizacja grecka
|
- lokalizuje na mapie Grecję
- omawia położenie geograficzne
i warunki naturalne Grecji
- określa ramy chronologiczne istnienia kultury minojskiej
i mykeńskiej
- poprawnie posługuje się terminami: Hellada, Hellenowie, kultura minojska, kultura mykeńska, polis, agora, kolonizacja, kolonia, metropolia
- opisuje życie i zajęcia mieszkańców Grecji
- wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej
- wymienia czynniki jednoczące Greków
|
- wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na życie i zajęcia Greków, a także na organizację państwowości greckiej
- charakteryzuje kulturę minojską i mykeńską
- opisuje wygląd greckiej polis
- omawia sposób powstawania państw greckich
- tłumaczy, jaką funkcję pełniła agora
- wymienia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej
- przedstawia przebieg kolonizacji greckiej
|
-
|
Demokra-tyczne Ateny
|
- zasady funkcjonowania demokracji ateńskiej
- społeczeństwo Aten
- instytucje władzy w Atenach
- ostracyzm
- wygląd starożytnych Aten
|
- zna wydarzenia związane z datą 508 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania Peryklesa
- poprawnie posługuje się terminami: Ateny, Attyka, demokracja, zgromadzenie ludowe (eklezja), demagog, strateg, ostracyzm, Akropol, agora, stoa
- lokalizuje na mapie Ateny
- charakteryzuje społeczeństwo Aten
- wymienia nazwy organów władzy ateńskiej polis
- opisuje życie codzienne i zajęcia Ateńczyków
|
- prezentuje proces kształtowania się demokracji ateńskiej
- wskazuje podobieństwa i różnice między demokrację ateńską
a współczesną
- ocenia dokonania Peryklesa i jego zasługi w rozwoju demokracji ateńskiej
- wyjaśnia, jaką rolę w demokracji ateńskiej odgrywał ostracyzm
- opisuje wygląd starożytnych Aten
- określa, które warstwy społeczne w ateńskiej polis posiadały prawa polityczne, a które były ich pozbawione
- omawia cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej
|
-
|
W starożytnej Sparcie
|
- Sparta
- mieszkańcy Sparty
- ustrój Sparty
- wychowanie spartańskie
- obyczaje Spartan
|
- przedstawia dokonania Likurga
- poprawnie posługuje się terminami: Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie, geruzja (rada starszych), eforzy, zgromadzenie ludowe
- lokalizuje na mapie Spartę
- charakteryzuje społeczeństwo spartańskie
- opisuje życie i zajęcia Spartan
- omawia ustrój Sparty i zadania organów władzy w polis
- przedstawia okoliczności upadku państwa spartańskiego
- wyjaśnia znaczenie powiedzeń:
„z tarczą lub na tarczy”, „mówić lakonicznie”
- tłumaczy, na czym polegało wychowanie spartańskie
- wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał wychowaniu spartańskiemu
- omawia współczesne znaczenie słowa spartański
|
- określa rolę i zadania królów spartańskich
- dokonuje oceny ustroju Sparty
- tłumaczy, jaką pozycję w społeczeństwie spartańskim zajmowały kobiety
- przedstawia związek między małą liczbą Spartan a ich sposobem wychowania i życia
- ocenia reguły, którym podlegało życie Spartan
- opisuje ustrój spartański i zasady jego funkcjonowania
- wskazuje różnice między ustrojem Sparty i Aten
- wymienia etapy wychowania spartańskiego
|
-
|
Wojny perskie
|
- armia grecka
- organizacja armii greckiej
- przyczyny konfliktów
grecko-perskich
- przebieg wojen Greków z Persami
- skutki wojen grecko-perskich
- najsłynniejsi dowódcy greccy
|
- zna wydarzenia związane z datami: VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa
- poprawnie posługuje się terminami: hoplita, hoplon, falanga, Persja, Nieśmiertelni, Maraton, Termopile, Salamina, Plateje, triera
- lokalizuje na mapie Persję i Grecję
- wymienia przyczyny wojen grecko-perskich
- wskazuje na mapie trasy wypraw Persów przeciwko Grekom oraz miejsca najważniejszych bitew
- opisuje taktykę walki stosowaną przez Greków
- podaje podstawowe informacje dotyczące państwa perskiego
|
- omawia wygląd i uzbrojenie greckiego hoplity
- opisuje wygląd triery
- przedstawia przebieg konfliktu
grecko-perskiego
- omawia dokonania greckich dowódców
- wyjaśnia pochodzenie tradycji biegu maratońskiego
- ocenia postawę wojowników spartańskich walczących pod Termopilami
- tłumaczy, jakie czynniki zadecydowały o ostatecznym sukcesie Greków
- wyjaśnia symboliczne znaczenie słów: „Termopile”, „Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy, wierni jej prawom”
- określa okoliczności wybuchu wojen grecko-perskich
|
-
|
Wierzenia starożytnych Greków
|
- bogowie greccy
- świątynie i obrzędy
- wyrocznia
- Akropol
- mitologia grecka
|
- poprawnie posługuje się terminami: tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Akropol, mit, heros
- lokalizuje na mapie Olimp i Delfy
- podaje imiona głównych bogów
i bogiń greckich oraz dziedziny życia, którym patronowali
- wskazuje atrybuty poszczególnych bóstw
- wymienia imiona najsłynniejszych herosów greckich i ich czyny
- wyjaśnia rolę mitów w życiu Greków
- charakteryzuje system wierzeń starożytnych Greków
- omawia rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków
|
- określa rolę wyroczni w życiu Greków
- opisuje wygląd ateńskiego Akropolu
- wyjaśnia znaczenie mitu o Prometeuszu
- tłumaczy, na czym polega postawa prometejska
- odszukuje w mitach wartości uniwersalne
- opisuje, w jaki sposób starożytni Grecy wyobrażali sobie bogów
- wyjaśnia wpływ mitologii greckiej na cywilizację współczesną
|
-
|
Igrzyska olimpijskie
|
- sport w życiu Greków
- związek zawodów sportowych z religią
- przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich
- greckie obiekty sportowe
- bohaterowie antycznych igrzysk
|
- zna wydarzenia związane z datami: 776 r. p.n.e., 393 r. n.e., 1896 r.
- poprawnie posługuje się terminami: gimnazjon, agon, hipodrom, igrzyska, olimpiada, Olimpia, pięciobój olimpijski
- lokalizuje na mapie Olimpię
- wyjaśnia rolę sportu w życiu Greków
- wymienia dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom
- opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich
|
- charakteryzuje sposób traktowania zwycięzców igrzysk przez Greków
- omawia ideę starożytnych
i współczesnych igrzysk olimpijskich
- przedstawia podobieństwa i różnice między starożytnymi a współczesnymi igrzyskami olimpijskimi
|
-
|
Kultura starożytnej Grecji
|
- teatr grecki
- literatura grecka
- malarstwo i rzeźba
- architektura
- najwięksi przedstawiciele kultury greckiej
|
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Sofoklesa, Arystofanesa, Homera, Fidiasza i Myrona
- poprawnie posługuje się terminami: Wielkie Dionizje, koturny, dramat, tragedia, komedia, skene, proskenion, orchestra, theatron, „Iliada”, „Odyseja”, meandry, malarstwo czarnofigurowe i czerwonofigurowe, porządek dorycki, joński, koryncki
- opisuje przebieg Wielkich Dionizji
- przedstawia okoliczności narodzin teatru greckiego
- omawia rolę teatru w życiu starożytnych Greków
- prezentuje najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej
- podaje nazwy stylów malarskich stosowanych przez starożytnych Greków
- wymienia nazwy greckich porządków architektonicznych
|
- wyjaśnia zasady obowiązujące
w teatrze greckim
- przedstawia różnice między grecką tragedią a komedią
- opisuje wygląd teatru greckiego
- przytacza najważniejsze informacje dotyczące treści „Iliady” i „Odysei”
- wskazuje cechy charakterystyczne rzeźby i malarstwa greckiego
- określa różnice pomiędzy porządkami architektonicznymi występującymi
w starożytnej Grecji
|
