"MŁodzież zapobiega pożarom"

Temperatura wpływa na rozmiary strefy oddziaływania cieplnego, im jest wyższa tym oddziałuje w większej przestrzeni, zwiększając ilość substancji go­towej do zapalenia się. Przyjmuje się, że:

- temperatura pożaru zewnętrznego to temperatura płomieni (strefy spalania),

- temperatura pożaru wewnętrznego to średnia z temperatur w objętości po­mieszczenia.

Temperatura pożaru wewnętrznego ( w pomieszczeniu) jest zmienna i za­leży od wielu czynników. Zmienia się również w czasie pożaru.

Intensywność wymiany gazowej może być opisana ilością dopływającego świeżego powietrza w jednostce czasu do strefy spalania w odniesieniu do po­wierzchni pożaru. Zarówno wymiana gazowa, jak i jej intensywność jest dla po­żarów zewnętrznych zdecydowanie większa, niż dla pożarów wewnętrznych. Fakt ten wyjaśnia mniejszą szybkość spalania się materiałów wewnątrz po­mieszczeń.

Materiały, które jeszcze nie palą się, pochłaniają ciepło przekazywane przez konwekcję i promieniowanie do strefy oddziaływania cieplnego, ogrze­wają się i ulegają rozkładowi cieplnemu lub odparowaniu. Powstające gazy i pa­ry zapalają się, płomień przesuwa się po powierzchni dotychczas nie palącego się materiału i tak dochodzi do rozprzestrzeniania się pożaru.

Rozprzestrzenianie się pożaru to wzrost jego parametrów geometrycznych, takich jak powierzchnia, obwód lub objętość. O szybkości zmiany tych parame­trów decyduje liniowa prędkość rozprzestrzeniania się pożaru v), tj. stosunek drogi jaką przebył płomień po powierzchni, do czasu. Wartości v) zależą od wielu czynników. W tabeli podano wartości średnie dla wybranych substancji przy przemieszczaniu się płomieni po powierzchniach poziomych.

Pożar, w początkowym okresie rozprzestrzenia się wolno. Prędkość roz­przestrzeniania się wzrasta w miarę zwiększania wydzielanego ciepła i wymiany gazowej, aż osiągnie właściwą dla danego materiału wartość. Ale jeśli w pobliżu nie ma innych materiałów palnych, a oddziaływanie cieplne nie jest na tyle du­że, aby spowodować zapalenie materiałów znajdujących się w znacznej odległo­ści, pożar może nie rozprzestrzenić się. Następuje wypalanie masy palnej przy niezmiennej powierzchni pożaru.

Pożary materiałów stałych, w zależności od ich ułożenia, mogą rozprze­strzeniać się wzdłuż powierzchni pionowych i poziomych. Najszybciej płomień przesuwa się po powierzchniach pionowych z dołu do góry, a najwolniej z dołu do góry.

Podczas palenia się cieczy ogień prawie natychmiast rozszerza się na całą powierzchnię. W przypadku zbiorników jest to powierzchnia ograniczona ich ścianami. Dalsze rozprzestrzenianie pożaru może mieć miejsce w przypadku rozlania się cieczy poza ściany zbiornika na skutek wrzenia i rozpryskiwania lub wybuchu.

Gazy spalają się momentalnie w całej objętości mieszaniny z powietrzem. W przypadku zbiorników i rurociągów gazowych rozmiary pożaru ograniczone są do fontanny płomieniowej przy powstałej szczelinie wylotowej (zjawisko wykorzystywane do konstruowania palników gazowych).

Rozprzestrzenianie się pożaru zewnętrznego jest uwarunkowane rodzajem materiałów palnych znajdujących się w strefie oddziaływania cieplnego i ich liniowej prędkości rozprzestrzeniania się. Istotnym czynnikiem mogą być warun­ki atmosferyczne, głównie wiatr i wilgotność. Wiatr dostarczając do strefy spa­lania świeże powietrze intensyfikuje szybkość spalania, ale jednocześnie prze­mieszcza poziomo gorące powietrze i produkty spalania, w kierunku w którym wieje (czoło pożaru). Zwiększa to efekty oddziaływania promieniowania ciepl­nego, materiały palne szybciej nagrzewają się i zapalają. Ponadto wiatr i po­wstające podczas pożaru prądy konwekcyjne mogą przenosić na duże odległości iskry i palące się głownie (tzw. ognie lotne), wywołujące nowe ogniska pożaru.

Wzrost wilgotności stałych materiałów palnych, uzależniony od wilgotno­ści powietrza i opadów atmosferycznych, zmniejsza szybkość procesu spalania, ponieważ większa ilość ciepła zostaje zużyta na wyparowanie wody. Duża wil­gotność rzędu 70 - 80% uniemożliwia spalanie. Na przykład drewno o takiej wilgotności nie zapali się w ogóle. Opady deszczu tłumią płomienie, przerywa­jąc niekiedy w ten sposób proces spalania.

Rozprzestrzenianie się pożaru wewnątrz obiektów budowlanych przebiega w odmienny sposób niż pożaru zewnętrznego i w znacznym stopniu jest uzależ­nione od ilości oraz ognioodpomości przegród budowlanych. W dużych halach pożar wewnętrzny rozprzestrzenia się podobnie jak pożar zewnętrzny, z tym, że wyeliminowany jest wpływ warunków atmosferycznych, utrudniony dopływ świeżego powietrza, a intensywność spalania materiałów zależy od warunków wymiany gazowej. Strefę oddziaływania cieplnego, a tym samym możliwości rozprzestrzeniania pożaru ograniczają ściany i stropy obiektu. Pożar może roz­przestrzenić tylko przez otwory w tych przegrodach, lub po ich uszkodzeniu na skutek przepalenia lub zawalenia.

W obiektach podzielonych na pomieszczenia (np. budynek mieszkalny) pożar rozwija się w pomieszczeniu, w którym powstał, a następnie może ale nie musi rozprzestrzeniać się na inne pomieszczenia. Uwzględniając zmieniające się warunki jak temperatura, dopływ powietrza, pożar wewnętrzny w pomieszcze­niu można podzielić na trzy fazy.
FAZA l - od chwili zainicjowania pożaru, spalający się materiał ogrzewa oto­czenie, powodując rozprzestrzenianie się ognia. Kiedy intensywność wydziela­nia gazów palnych, a także temperatura osiągnie pewne graniczne wartości (w uproszczeniu materiały palne zostaną ogrzane powyżej temperatury samozapa­lenia) - następuje zjawisko rozgorzenia. Jest to przejście z lokalnego pożaru (o określonej powierzchni) do sytuacji, w której palą się wszystkie materiały w pomieszczeniu. Wydzielanie ciepła gwałtownie rośnie, rośnie również tempe­ratura. W typowych pomieszczeniach mieszkalnych zjawisko rozgorzenia nastę­puje w zależności od ich kubatury i obciążenia masą palną w czasie od 10 do 20 minut.

FAZA 2 - materiał palny spala się z niemal jednakową intensywnością - tempe­ratura prawie się nie zmienia. Czas trwania tej fazy zależy od dopływu powie­trza do strefy spalania i ilości materiału palnego. Kiedy zostanie ograniczony dopływ powietrza lub wyczerpie się materiał palny, intensywność palenia ulega zmniejszeniu. Pożar przechodzi w następną fazę.

FAZA 3 - dopalają się resztki materiału, następuje stały spadek temperatury.
Rozprzestrzenianie się pożaru do następnych pomieszczeń zależy podob­nie jak w dużych halach od odporności ogniowej elementów konstrukcyjnych oraz od stanu i położenia otworów wewnętrznych. Oprócz bezpośredniego od­działywania promieniowania, ciepło jest przenoszone przez gorące produkty spalania. Ich ilość zależy od poziomu na jakiej znajduje się strefa neutralna. Im położona jest niżej, w stosunku do wolnego otworu drzwiowego (przepalone lub otwarte drzwi) tym więcej gazów dymowych o temperaturze ok. 700 C wypły­wa do sąsiednich pomieszczeń i na cały budynek. Nagrzewając materiały palne gazy te mogą spowodować ich samozapalenie nawet bez bezpośredniego od­działywania płomieni. Rozprzestrzenianie się gazów wzmagają pionowe szyby klatek schodowych, wind i wentylacji. W praktyce pożarniczej znane są przy­padki rozprzestrzeniania się pożaru bezpośrednio na drewnianą konstrukcję da­chową kilkukondygnacyjnego budynku podczas palenia się pomieszczenia na najniższej kondygnacji.

Powierzchnia pożaru może przyjąć różny kształt w zależności od miejsca powstania, rozmieszczenia materiałów palnych, stopnia wymiany gazowej i wa­runków meteorologicznych. Wyróżnia się trzy podstawowe typy rozprzestrze­niania się pożaru:

Rozwój i rozprzestrzenianie się pożaru do czasu rozpoczęcia akcji gaśni­czej nazywa się swobodnym rozwojem pożaru. Czas swobodnego rozwoju pożaru zależy od sposobu dozoru obiektów, szybkości zaalarmowania straży po­żarnej oraz czasu dojazdu jednostek ratowniczych do zdarzenia.

4. 
   KLASYFIKACJA POŻARÓW W ZALEŻNOŚCI OD ICH WIELKOŚCI.