1.4.1 Charakterystyka paliwa i spalin
Paliwo podstawowe – węgiel brunatny, do PGE GiEK S.A. – Oddział Elektrownia Turów dostarczane jest z miejscowej kopalni. Węgiel z różnych pokładów będzie uśredniony (mieszany) w trakcie procesu wydobycia.
1.4.1.1 Charakterystyka węgla
Szczegółowe parametry paliwa podstawowego gwarancyjnego i eksploatacyjnego Tabela 5
Parametry węgla w stanie roboczym
|
Oznaczenie i jednostka
|
Wartości
|
Paliwo gwarancyjne
|
Paliwo podstawowe eksploatacyjne – zakres wartości
|
wartość maksymalna
|
wartość minimalna
|
Analiza ogólna (stan roboczy, % wagowy)
|
Zawartość wilgoci przemijającej
|
Wex [%]
|
34.5
|
50.2
|
18.5
|
Zawartość wilgoci analitycznej (powietrzno-suchej)
|
W [%]
|
7,9
|
23.4
|
1.0
|
Zawartość wilgoci całkowitej
|
Wt [%]
|
42.4
|
51.2
|
32.5
|
Zawartość popiołu
|
A [%]
|
21.8
|
27
|
11
|
Zawartość części lotnych
|
V [%]
|
24,1
|
46
|
19.4
|
Wartość opałowa
|
HNCV [kJ/kg]
|
9330
|
11800
|
8800
|
Granulacja
|
- [mm]
|
0 ÷ 300
|
Podatność przemiałowa
|
GrH [-]
|
70
|
100
|
45
|
Analiza pierwiastkowa (stan roboczy)
|
Węgiel
|
C [%]
|
24.8
|
32.9
|
24.4
|
Wodór
|
H [%]
|
2,0
|
2.8
|
1.9
|
Tlen
|
O [%]
|
8.0
|
10.3
|
6.4
|
Azot
|
N [%]
|
0,3
|
0,4
|
0,2
|
Siarka całkowita
|
St [%]
|
0,64
|
1,3
|
0,3
|
Chlor
|
Cl [%]
|
0,1
|
0,1
|
0,01
|
Fluor
|
F [%]
|
0,01
|
0,01
|
0,008
|
Zawartość ksylitów
- całkowitych
- włóknistych
|
kc [%]
kf [%]
|
18,0
4,6
|
50
15
|
0
0
|
Temperatura spiekania atmosfera półredukująca
|
tS [oC]
|
900
|
1 240
|
870
|
Temperatura mięknienia atmosfera półredukująca
|
tA [oC]
|
1 050
|
1 280
|
1025
|
Temperatura topnienia atmosfera półredukująca
|
tB [oC]
|
1 210
|
1 400
|
1210
|
Temperatura płynięcia atmosfera półredukująca
|
tC [oC]
|
1 250
|
1 400
|
1250
|
Skład popiołu z węgla
|
Krzemionka
|
SiO2 [%]
|
51,6
|
54,3
|
49.7
|
Żelazo
|
Fe2O3 [%]
|
5,7
|
8,0
|
4.2
|
Glin
|
Al2O3 [%]
|
33,8
|
35,2
|
32.7
|
Tytan
|
TiO2 [%]
|
1,6
|
2,08
|
1,29
|
Wapń
|
CaO [%]
|
1,5
|
1,95
|
0,98
|
Magnez
|
MgO [%]
|
1,4
|
1,77
|
1,10
|
Siarka
|
SO3 [%]
|
0,84
|
2,10
|
0,03
|
Fosfor
|
P2O5 [%]
|
0,14
|
0,18
|
0,11
|
Sód
|
Na2O [%]
|
1,14
|
1,51
|
0,83
|
Potas
|
K2O [%]
|
2,1
|
2,80
|
1,87
|
1.4.1.2 Biomasa
Paliwo biomasowe spalane jest obecnie w kotłach 4, 5 i 6. Przyjęto, iż w Elektrowni Turów spalane będą następujące rodzaje biomasy:
-
pochodzenia leśnego (zrębki z odpadów drzewnych i kory),
-
pochodzenia rolniczego:
-
zrębki z upraw roślin energetycznych (wierzby),
-
słoma przetworzona w pelety,
-
słoma przetworzona w brykiety.
W tabeli 6 zestawiono podstawowe parametry techniczne poszczególnych rodzajów paliwa biomasowego.
Tabela 6
Parametr techniczny
|
Zrębki pochodzenia leśnego
|
Zrębki z wierzby energetycznej
|
Pelety ze słomy
|
Brykiety ze słomy
|
Wartość opałowa średnia
|
MJ/kg
|
8,5-10,5
|
7,5
|
18
|
17-19
|
Zawartość wilgoci
|
%
|
do 50
|
do 60
|
5-10
|
około 10
|
Zawartość popiołu
|
%
|
do 1,0
|
do 3,0
|
do 7,0
|
do 5,0
|
Zawartość siarki
|
%
|
do 0,04
|
do 0,07
|
do 0,1
|
do 0,1
|
Zawartość chloru
|
%
|
do 0,3
|
do 0,3
|
do 0,3
|
do 0,45
|
Masa usypowa
|
Mg/m3
|
0,2-0,4
|
0,2-0,4
|
0,5-0,6
|
0,3-0,6
|
Biomasa odpadowa
W Elektrowni Turów przewiduje się również spalanie w kotłach bloków 5 i 6 biomasy odpadowej w celu odzyskania zawartej w niej energii (odzysk w procesie R1). Ilości i rodzaje biomasy odpadowej, która może być przyjmowana do spalenia, przedstawiono w tabeli 5 (na podstawie decyzji Marszałka Województwa Dolnośląskiego nr PZ 1.5/2009 z dnia 19 stycznia 2009 roku).
Tabela 7
Kod
|
Rodzaj odpadów
|
Ilość
(Mg/rok)
|
02 01 03
|
odpadowa masa roślinna
|
70 000
|
02 01 07
|
odpady z gospodarki leśnej
|
40 000
|
02 01 83
|
odpady z upraw hydroponicznych
|
5 000
|
02 03 81
|
odpady z produkcji pasz roślinnych
|
10 000
|
02 03 82
|
odpady tytoniowe
|
10 000
|
03 01 01
|
odpady kory i korka
|
30 000
|
03 01 05
|
trociny, wióry, ścinki, drewno, płyty wiórowe
|
40 000
|
03 03 01
|
odpady z kory i drewna
|
10 000
|
15 01 03
|
opakowania z drewna
|
10 000
|
20 02 01
|
odpady ulegające biodegradacji
|
15 000
|
1.4.1.3 Mazut-olej opałowy ciężki
Paliwem rozpałkowym stosowanym w instalacji jest olej opałowy ciężki, nazwa handlowa olej opałowy RG1, olej opałowy RG2, olej opałowy RG3, . olej opałowy RG3+.
Dostawcą oleju jest Grupa LOTOS S.A. Zgodnie z informacją producenta olej opałowy RG 3 ma zastosowanie jako paliwo (z czynnikiem rozpylającym) do palników przemysłowych. Gwarantowane parametry paliwa zostały określone w Warunkach Technicznych Grupy LOTOS S.A. (WT 4/95 wyd. 14 z dnia 22.03.2010 roku):
gęstość minimalna w temp. 15 °C 0,89 g/cm3
wartość opałowa minimalna 39 700 kJ/kg
lepkość kinematyczna maksymalna w temp. 100 °C 55 mm2/s
temperatura zapłonu minimalna 67 °C
temperatura płynięcia maksymalna 30 °C
zawartość siarki 2,1 ÷ 2,8 % wag.
pozostałość po spopieleniu maksymalna 0,2 % wag.
zawartość zanieczyszczeń maksymalna 0,5 % wag.
zawartość wody maksymalna 1,0 % obj.
Ilość dostarczanego oleju określana jest na podstawie listów przewozowych i protokołów ważenia. Każda partia posiada świadectwo jakości określające parametry istotne ze względu na przeznaczenie oleju. Przykładowe rzeczywiste parametry oleju opałowego ciężkiego RG 3 dostarczanego do elektrowni przedstawiają się następująco (świadectwo jakości z dnia 16.11.2010 roku):
gęstość w temperaturze 15 C 0,97 g/cm3
wartość opałowa 41 300 kJ/kg
lepkość kinematyczna w temp. 100 C 55 mm2/s
temperatura zapłonu 67 °C
temperatura płynięcia - 9 °C
zawartość siarki 2,3 % wag.
pozostałość po spopieleniu 0,028 % wag.
zawartość zanieczyszczeń 0,02 % wag.
zawartość wody nie zawiera
Tabela 8
|
|
Wg normy
|
Średnioroczna wg dostaw
|
Wartość opałowa
|
kJ/kg
|
39,7
|
40,46
|
Siarka
|
%
|
3,0
|
2,60
|
Zawartość części stałych (zanieczyszczeń)
|
%
|
0,5
|
0,02
|
Zawartość wody
|
%
|
1,0
|
0
|
Średnia z dostaw I – VIII 2012
Ilość mazutu spalanego w PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. – Oddział Elektrownia Turów wynika z rodzajów pracy bloków energetycznych.
1.4.1.4 Ilość spalin przed absorberem
Tabela 9
|
Jednostka
|
Ilość spalin przy uruchamianiu IOS
|
Ilość spalin w zakresie normalnej/znamionowej pracy bloku
|
Spaliny mokre
|
m3u/h
|
600 000
|
Minimum
|
Maksimum
|
600 000
|
1 200 000
|
Uwaga: Wykonawca może podać dodatkową wartość minimalnej ilości spalin, przy której można rozpocząć eksploatację IOS w procesie Rozruchu bloków oraz wartości minimalnej ilości spalin, przy której będzie spełniony warunek dopuszczalnego stężenia SO2 w strumieniu spalin wylotowych, jako parametru gwarantowanego.
1.4.1.5 Orientacyjny skład spalin
Tabela 10
Dwutlenek węgla CO2
|
11 – 14
|
% obj.
|
Tlenek węgla CO
|
0 – 500
|
mg/m3usr
|
Dwutlenek azotu NOx
|
260 – 400
|
mg/m3usr
|
Para wodna H2O
|
9 – 21
|
% obj.
|
Tlen gazowy O2
|
5,5 – 9
|
% obj.
|
Tabela 11
Jedn.
|
Min.
|
Średnia
|
Max trwała
|
Max krótkotrwała
(do 30 min.)
|
mg/m3usr
|
400
|
2 000
|
2 500
|
4 000
| 1.4.1.7 Zawartość gazów szkodliwych w spalinach nieczyszczonych
Tabela 12
HCl
|
20 – 200
|
mg/m3usr
|
HF
|
5 – 30
|
mg/m3usr
| 1.4.1.8 Zawartość pyłu za elektrofiltrem
Tabela 13
|
Max
|
Jednostka
|
Pył w spalinach surowych
|
50
|
mg/m3usr
| 1.4.1.9 Temperatura spalin na wylocie z kotła za EF
Tabela 14
Jedn.
|
Nominalna
|
Zakres
|
Max krótkotrwała
(do 60 min)
|
oC
|
125 – 130
|
40* - 140
|
150
|
* Temperatura spalin przy rozruchu kotła
1.4.2 Materiały pomocnicze i inne informacje ogólne 1.4.2.1 Woda technologiczna i surowa
Tabela 15
Rodzaj oznaczenia
|
Jednostka
|
Woda surowa
|
Min.
|
Max.
|
Wartość pH
|
|
6,65
|
7,09
|
Twardość ogólna
|
mval/l
|
1,21
|
1,74
|
NH4+
|
mg/l
|
0,01
|
1,33
|
Cl-
|
mg/l
|
5
|
8
|
SO42-
|
mg/l
|
23,0
|
43,0
|
Ca2+
|
mg/l
|
17,0
|
25,0
|
Fe og.
|
mg/l
|
0,13
|
0,48
|
Zawiesina
|
mg/l
|
3,12
|
13,45
|
Ch.Z.T. met.KmnO4
|
mgO2/l
|
6,60
|
25,40
|
Alkaliczność „p”
|
mval/l
|
0
|
0,06
|
Alkaliczność „m”
|
mval/l
|
0,35
|
1,00
|
Temperatura
|
oC
|
5
|
20
|
Tabela 16
Rodzaj oznaczenia
|
Jednostka
|
Woda technologiczna (odsoliny)
|
Min.
|
Max.
|
Wartość pH
|
|
6,9
|
9,45
|
Twardość ogólna
|
mval/l
|
1,5
|
14
|
Cl-
|
mg/l
|
11
|
230
|
SO42-
|
mg/l
|
50
|
480
|
Ca2+
|
mg/l
|
20
|
180
|
Zawiesina
|
mg/l
|
3
|
60
|
Ch.Z.T. met.KmnO4
|
mgO2/l
|
9
|
22
|
Alkaliczność „p”
|
mval/l
|
0,03
|
0,53
|
Alkaliczność „m”
|
mval/l
|
0,5
|
4,5
|
Temperatura
|
°C
|
9
|
25
|
1.4.2.2 Czynnik absorbujący
Przykładowy skład mączki kamienia wapiennego stosowanej przez Zamawiającego
Tabela 17
-
Zawartość CaCO3
|
>92%
|
Zawartość MgCO3
|
maks. 2,5%
|
Zawartość Fe2O3 + Al2O3
|
maks. 0,5%
|
Zawartość SiO2
|
maks. 2,0%
|
Zawartość Na2O + K2O
|
maks. 0,25%
|
Zawartość SO3
|
≤ 0,1%
|
Zawartość H2O
|
maks. 0,5%
|
Suma metali ciężkich (Pb, Cd, Ni, Cu, Cr, Zn, As, Mn, Hg)
|
≤ 0,02%
|
Gęstość pozorna
|
2,28 g/cm3
|
Gęstość nasypowa (stan luźny)
|
0,85 g/cm3
|
Gęstość nasypowa (stan zagęszczony)
|
1,65 g/cm3
|
Białość (dla osiągnięcia gipsu handlowego) – min 70 mierzone przyrządem Color Tester LFM 1, firmy Dr Lange (na filtrze zielonym Y)
Uziarnienie mączki:
- pozostałość na sicie 90μm = 0,65%
- pozostałość na sicie 75μm = 1,03%
- pozostałość na sicie 45μm = 2,01%
Wartości podane w tabeli przedstawiają możliwy skład sorbentu jaki będzie akceptowalny przez Zamawiającego, natomiast gwarancje sprawdzane będą dla mączki kamienia wapiennego
o zawartości CaCO3 ≥ 95%.
1.4.2.3 Powietrze transportowe
Tabela 18
Ciśnienie
|
MPa
|
0,4
|
Punkt rosy
|
oC
|
+3
| 1.4.3 Rodzaje pracy bloków energetycznych
Bloki energetyczne wyposażone są w Komputerowy Układ Zabezpieczeń Bloków.
Zawarta w niniejszej Klauzuli tabela nr 19, zawiera opisy różnych stanów pracy bloku wraz z podaniem orientacyjnej ich charakterystyki.
Tabela 19
L.p.
|
Stan pracy bloku
|
Krótki opis / Uwagi
|
Moc bloku
|
Mazut (średnio na blok)
|
Obciążenie cieplne komory palenisko-wej
|
Czas pracy w roku (średnio na blok)
|
Ilość spalanego węgla (średnio na blok)
|
|
|
|
[MWel]
|
[t/h]
|
|
[h/rok]
|
[t/h]
|
1.
|
Wyłączenia
|
Średnia ilość uruchomień i wyłączeń bloków wynosi 22/rok/blok
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
2.
|
Rozruch
|
Przeciętny czas uruchamiania bloku wynosi 8 godzin.
|
0-261
|
8
|
0-100 %
|
132
|
-
|
3.
|
Praca normalna w ARCM
|
Praca w ARCM polega w uproszczeniu na automatycznym dostosowaniu mocy bloku do zapotrzebowania na energię, które określane jest na podstawie częstotliwości w sieci.
|
104
-261
|
brak
|
40-100 %
|
-
|
Wynika z kalor. węgla i obciążenia bloku
|
4.
|
COB-1
|
Stan pracy bloku polegający na wyłączeniu z pracy pompy wody zasilającej, pompy wody chłodzącej, co powoduje ograniczenie mocy bloku.
|
140-150
|
|
55 %
|
159
|
300
|
5.
|
COB-2
|
Stan pracy bloku polegający na wyłączeniu z pracy jednej nitki powietrze-spaliny co powoduje ograniczenie mocy dotyczy to wentylatorów powietrza pierwotnego, wtórnego i spalin ( każdego przypadku osobno lub całej nitki spaliny-powietrze)
|
130
|
|
50%
|
222
|
240
|
6.
|
BLT
|
Stan pracy bloku polegający na biegu luzem turbiny, i na odłączeniu generatora od sieci.
|
-
|
7
|
40 %
|
2
|
-
|
7.
|
PPW
|
Stan pracy bloku polegający na pracy na potrzeby własne. W ruchu pozostaje kocioł pod obciążeniem 40%.
|
16
|
7
|
40 %
|
-
|
-
|
9.
|
Niska kaloryczność węgla
|
Nie występują takie przypadki nawet w przypadku niskiej kaloryczności węgla.
|
261
|
|
|
|
|
ARCM : Automatyczna Regulacja Częstotliwości i Mocy
COB-1/2 Częściowe Obciążenie Bloku
BLT : Bieg Luzem Turbiny
PPW : Praca na Potrzeby Własne
|