Przedmiot: Archeologia ziem polskich
Kod ECTS: 08.4-xxxx-140
Punkty ECTS: 4
Rodzaj studiów: stacjonarne I stopnia I rok, sem. 1
Liczba godzin: 15
Prowadzący: dr Jerzy Ciecieląg
Rodzaj zajęć: wykład
Forma zaliczenia: egzamin
Cele: zapoznanie studentów z prehistorią ziem polskich.
Wykaz tematów:
-
Czym jest archeologia. Periodyzacja i chronologia pradziejów ziem polskich.
-
Najstarsze wzmianki o ziemiach obecnej Polski i ludach je zamieszkujących.
-
Religia i kultura Celtów.
-
Religia i kultura Germanów
-
Religia i kultura Słowian
-
Obraz kulturowy okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów na ziemiach polskich i na terenach ościennych
-
Okres wędrówek ludów na ziemiach polskich – początek wczesnośredniowiecznego osadnictwa słowiańskiego
Lp.
1
|
Temat zajęć:
Periodyzacja i chronologia pradziejów ziem polskich. Mezolit na ziemiach polskich
|
Zakres tematyczny:
System trzech epok, kryteria periodyzacji, uwarunkowania ogólnoświatowe i regionalne,epoka kamienia – paleolit, mezolit, neolit, eneolit, epoka brązu, epoka żelaza – okres halsztacki, okres przedrzymski (lateński), okres rzymski (wpływów rzymskich), okres wędrówek ludów, chronologia epoko kamienia, chronologia epoki brązu, chronologia epoki żelaza, mezolit jako formacja gospodarczo – społeczna, strategie gospodarcze, typy osadnictwa, charakterystyczne wyrobu ludności mezolitycznej, pochówki, środowisko naturalne, mezolit na ziemiach polskich – kultura komornicka, kultura chojnicko – pieńkowska, kultura janisławicka, kultura kundajska
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura pomocnicza:
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
-
J. Kostrzewski, J. Chmielewski, K. Jażdżewski, Pradzieje Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.
|
Lp. 2
| Temat zajęć: Najstarsze wzmianki o ziemiach obecnej Polski i ludach je zamieszkujących. |
Zakres tematyczny:
Omówienie podstawowych źródeł starożytnych dotyczących geografii i etnografii ziem polskich. Topografia dorzecza Wisły i Odry u Agryppy, Pomponiusza Meli, Pliniusza, Ptolemeusza, Ammiana Marcellinusa i Jordanesa. Wenetowie i spór o ich przynależność etniczną.
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura pomocnicza:
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
-
A. Kokowski, Starożytna Polska. Od trzeciego stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności., Warszawa 2005
-
M. Mączyńska, Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V w., Kraków 1996
-
J. Strzelczyk, Odkrywanie Europy, Poznań 2000.
|
Lp.
3
|
Temat zajęć:
Religia i kultura Celtów
|
Zakres tematyczny:
Elementy kultury staroeuropejskiej w kulturze celtyckiej. Teorie na temat elementów matriarchalnych w religii Celtów. Panteon i wierzenia Celtów. Druidowie i ich rola w społeczeństwie celtyckim. Kalendarz z Colligny i najważniejsze święta.
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura pomocnicza:
-
N. Chadwick, Celtic Britain, London, 1963
-
J. Gąssowski, Mitologia Celtów, Warszawa 1979.
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
-
A. Kokowski, Starożytna Polska. Od trzeciego stulecia przed narodzeniem Chrystusa do schyłku starożytności., Warszawa 2005
-
M. Mączyńska, Wędrówki ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V w., Kraków 1996.
-
J. Strzelczyk, Odkrywanie Europy, Poznań 2000.
|
Lp.
4
|
Temat zajęć:
Religia i kultura Germanów
|
Zakres tematyczny:
Religia Germanów kontynentalnych i skandynawskich. Różne źródła poznania i różny sposób interpretacji współczesnej. Mit „Wagnerowski” a rzeczywistość. Wpływy celtyckie w religii germańskiej. Edda jako źródło wiedzy o wierzeniach Germanów skandynawskich. Asgard – Motgard – Jöttunheim. Problem końca świata i zagłady bogów.
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura pomocnicza:
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
-
S. Piekarczyk, Mitologia germańska., Warszawa 1979.
-
L. P. Słupecki, Mitologia skandynawska w epoce wikingów., Kraków 2003
-
A. Szrejter, Mitologia germańska. Opowieści o bogach mroźnej Północy., Gdańsk 2006
|
Lp.
5
|
Temat zajęć:
Kultura i religia Słowian
|
Zakres tematyczny:
Źródła wiedzy o religii Słowian. Irańskie wpływy językowe w zakresie terminologii religijnej i cywilizacyjnej. Panteon słowiański, Miejsca kultu. Powiązania z religią Bałtów.
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura pomocnicza:
-
R. Gediga, Śladami religii Prasłowian., Wrocław 1976
-
A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa 1982.
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
-
J. Kostrzewski, J. Chmielewski, K. Jażdżewski, Pradzieje Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.
|
Lp.
6
|
Temat zajęć:
Obraz kulturowy okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów na ziemiach polskich i na terenach ościennych
|
Zakres tematyczny:
Chronologia, formacja społeczno – gospodarcza, struktura osadnicza, typowe wyroby, pochówki, środowisko naturalne, kultura przeworska, Jakuszowice, kultura wielbarska, kultura luboszycka, grupa gustowska, grupa lubuska, grupa dębczyńska, grupa północno – karpacka, kultura bogaczewska, kultura puchowska, kultura czerniachowska, kultura kijowska, rozwój gospodarczo – społeczny ziem polskich w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura podstawowa:
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
4. J. Kostrzewski, J. Chmielewski, K. Jażdżewski, Pradzieje Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.
|
Lp.
7
|
Temat zajęć:
Okres wędrówek ludów na ziemiach polskich – początek wczesnośredniowiecznego osadnictwa słowiańskiego
|
Zakres tematyczny:
Formacja społeczno – gospodarcza, struktura osadnicza, typowe wyroby, pochówki, środowisko naturalne, migracje ludności, kultura przeworska, kultura zachodniobałtyjska, Słowianie, kultura praska – typ Korczak, kultura Pieńkowka, kultura Kołoczin, kultura Bancerowszczina – Tuszemla
|
Literatura podstawowa:
P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski, Wielka Historia Polski, t. 1, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Kraków 1998.
|
Literatura pomocnicza:
-
K. Godłowski, K.J. Kozłowski, Historia starożytna ziem polskich, Warszawa 1985.
-
Pradzieje ziem polskich, red. J. Kmieciński, t. 1, cz. 1 i 2, Łódź 1989.
-
W. Hensel, Polska starożytna, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdański 1973.
4. J. Kostrzewski, J. Chmielewski, K. Jażdżewski, Pradzieje Polski, Wrocław-Warszawa-Kraków 1965.
|
|
