Przedmiot: Historia starożytna
Kod ECTS: 08.3-xxxx-140
Punkty ECTS: 6
Rodzaj studiów: studia niestacjonarne II stopnia, rok I
Liczba godzin: 10.
Prowadzący: dr hab. prof. UP Marek Wilczyński
Rodzaj zajęć: wykład
Forma zaliczenia: egzamin ustny
Wykaz tematów:
-
Rodzina i płeć w starożytności.
-
Techniczne, gospodarcze i cywilizacyjne osiągnięcia starożytności.
-
Ustroje państw starożytnych, postawy obywatelskie w Grecji i Rzymie.
-
Wojny świata starożytnego.
-
Swoi i obcy – barbarzyńcy a grecko – rzymska ekumene.
Lp.
1
|
Temat : Rodzina i płeć w starożytności
|
Tematyka zajęć: Pierwotny podział ról w rodzinie. Rodzina i ród w społeczeństwie prehistorycznym. Rodzina mezopotamska w świetle kodeksów prawnych i literatury. Rodzina egipska w świetle literatury i sztuki. Rodzina Izraelu w Biblii i tradycji. Rodzina w starożytnej Grecji i Rzymie – zawieranie małżeństwa, wychowanie dzieci. Starość i śmierć w kulturze greckiej i rzymskiej
|
Literatura podstawowa:
Geschichte der Familie. Altertum. (praca zbiorowa), Magnus Verlag., Essen 2005.
Historia życia prywatnego. T1 . Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red.
Paul Veyne, Ossolineum 2005.
Krzak Z., Od matriarchatu do patriarchatu., Wydawnictwo Trio, Warszawa 2007.
Winniczuk Lidia, Ludzie zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu., Warszawa
2006.
|
Literatura pomocnicza:
Krzemińska A., Miłość w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004
Szarzyńska K. i inni, Miłość i seks w kulturach Wschodu starożytnego, Warszawa 1996
Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998
Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991
Brown P., Ciało i społeczeństwo. Mężczyźni, kobiety i abstynencja seksualna we
wczesnym chrześcijaństwie, Wydawnictwo Homini, Kraków 2006.
Der Mensch der griechischen Antike., red. Jean-Pierre Vernant., Frankfurt/M 1993
Flaceliere R., Życie codzienne w Grecji za czasów Peryklesa, Warszawa 1985
Kulesza R. Sparta w V – IV wieku p.n.e., Warszawa 2003.
Marrou H. I, Historia wychowania w starożytności, Warszawa 1969
Marrou H. I., Zmierzch Rzymu czy późna starożytność? II – IV wiek., Warszawa 1997
|
Lp.
2
|
Temat : Techniczne, gospodarcze i cywilizacyjne osiągnięcia starożytności.
|
Tematyka zajęć: Zdobycze cywilizacyjne krajów starożytnego Bliskiego Wschodu. Osiągnięcia techniki greckiej od okresu kultury egejskiej do czasów hellenistycznych.
Najważniejsze budowle i technika budowlana. Technika wojenna i rozwój żeglarstwa
oraz sztuki szkutniczej. Rzemiosło, ceramika, wyrób odzieży. Rzymskie budowle i
technika budowania łuku. System wodociągowy. Poczta cesarska. Rozbudowa floty i
portów. Agrotechnika. Technika wojenna i produkcja broni. Rozbudowa limesu.
|
Literatura podstawowa:
Bravo B. Wipszycka E., Historia starożytnych Greków., T 1, 2, 3. Warszawa 1988, 1992,
2009
Grant M., Krótka historia cywilizacji klasycznej, przekł. M. Michowski, A. Mikicka,
Warszawa 1998
|
Literatura pomocnicza:
Bielicki M., Zapomniany świat Sumerów., PIW, Warszawa 1973
Kuckenburg A., Pierwsze słowo. Narodziny mowy i pisma, Warszawa 2006
Lipińska J., Koziński W., Cywilizacja miedzi i kamienia., PWN, Warszawa 1977
Mierzejewski A., Tajemnice glinianych tabliczek, Warszawa 1981
Mierzejewski A., Zapisane na glinie, Warszawa 1979
Parry D., Niezwykła technika starożytności., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006
Saggs H.W.E., Wielkość i upadek Babilonii., PIW, Warszawa 1973
Siliotti A., Egipt, świątynie, ludzie, bogowie, Warszawa 1994
Carcopino J., Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu Cesarstwa, Warszawa 1960
Ciechanowicz J., Rzym – ludzie i budowle, warszawa 1987
Etienne R., Życie codzienne w Pompejach, Warszawa 1971
Dąbrowa E, Armia rzymska, Kraków 1991
Duval P. M., Życie codzienne w Galii w okresie pokoju rzymskiego., Warszawa 1967
Grant M., Miasta Wezuwiusza, Warszawa 1986
Jundziłł J., Rzymianie a morze, Bydgoszcz 1991
Kultura materialna starożytnej Grecji., red. Majewski K. T. 1-3, Ossolineum 1975, 1977,
1978
Lévêque P., Świat grecki, przeł. J. Olkiewicz. Warszawa 1973
Ostrowski J. A., Starożytny rzym. Polityka i sztuka, Warszawa – Kraków 1999
Parry D., Niezwykła technika starożytności., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006
Tarn W., Cywilizacja hellenistyczna, Warszawa 1957
|
Lp.
3.
|
Temat zajęć: Ustroje państw starożytnych, postawy obywatelskie w Grecji i Rzymie.
|
Zakres tematyczny:
Administracja królestw Mezopotamii w świetle źródeł pisanych. Najstarsze kodeksy
prawne. Społeczeństwo w świetle skodyfikowanych praw. Organizacja państwa
egipskiego. Rola i kompetencje wezyra i niższych urzędników. System sądowniczy.
Tytulatura wezyrów i życiorys pana Weni jako podstawa obrazu idealnego urzędnika.
Ustrój greckich poleis od okresu archaicznego poprzez rozwój społeczeństwa obywatel-
skiego do monarchii hellenistycznej. Rozwój ustroju państwa rzymskiego do czasów
królewskich do dominatu. Polis i polites. Uczestnictwo w życiu państwowym obowiązkiem obywateli greckich poleis. Obywatel republiki rzymskiej. Obywatel rzymskiej ekumene. Poszerzenie praw obywatelskich po Constitutio Antoniniana. Cesarz i poddani – filantropia i pistis.
|
Literatura podstawowa:
Baszkiewicz J. Powszechna historia ustrojów państwowych., (wyd. II), Wydawnictwo
Arche, Gdańsk 2001.
Kamińska K., Historia powszechna ustrojów państwowych., Wydawnictwo TNOIK,
Toruń 2002
Maciejewski T., Historia powszechna ustroju i prawa., H.C. Beck, 2003
|
Literatura pomocnicza:
Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998
Arnaud D., Starożytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra
Wielkiego., Warszawa 1982
Klima J., Prawa Hammurabiego., Warszawa 1957
Kunderewicz C, Najstarsze prawa świata, Łódź 1992
Roux G. Mezopotamia., Warszawa 1973
Saggs H. W, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973
Stępień M, Kodeks Hammurabiego, Warszawa 1996
Davies J. K., Demokracja w Grecji klasycznej., Warszawa 2003
Grecja klasyczna, red. Osborne R., Warszawa 2002
Flacelière R, Życie codzienne w Grecji w okresie Peryklesa, Warszawa 1985
Hammond N. G. L., Dzieje Grecji, Warszawa 1996
Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa., Warszawa 1999
Kulesza R, Ateny Peryklesa, Warszawa 1991
Kulesza R., Sparta w V – IV wieku p.n.e., Warszawa 2003
Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego o klasycznego., Warszawa 1999
Lévêgue P. Świat grecki., Warszawa 1973
Łoposzko T., Zarys społecznych dziejów Cesarstwa Rzymskiego, Lublin 1989
Martin Th. R. Starożytna Grecja, Warszawa 1998
Ostrowski J. A., Starożytny rzym. Polityka i sztuka, Warszawa – Kraków 1999
|
Lp.
4.
|
Temat zajęć: Wojny świata starożytnego.
|
Zakres tematyczny: Sztuka wojenna i taktyka ludów starożytnego Wschodu od czasów sumeryjskich do Imperium Achemenidów. Wojny czasów Homeryckich. Wojskowość Grecji archaicznej. Rola aristoi i kawalerii w wojskowości okresu archaicznego. „Rewolucja hoplitów” w aspekcie militarnym. Wojny Grecji klasycznej na lądzie i morzu. Zmiany w prowadzeniu wojen wprowadzone przez królów macedońskich. Wojskowość hellenistyczna. Rozwój sztuki oblężniczej – machiny. Rozbudowa floty.
Organizacja armii rzymskiej i zmiany zachodzące w niej wraz z rozwojem imperium.
Podstawowe uzbrojenie, zaopatrzenie, życie obozowe. Droga kariery – struktura
Hierarchii stopni wojskowych. Park machin oblężniczych i miotających. Flota rzymska.
Legiony i auxilia. Stopniowa barbaryzacja armii Rzymskiej. Organizacja i działanie
armii późnego cesarstwa.
|
Literatura podstawowa:
Dąbrowa E., Armia rzymska, Kraków 1991
Hammond N.G.L. Dzieje Grecji., PIW, Warszawa 1994
Hammond N.G.L., Starożytna Macedonia, PIW, Warszawa 1999
|
Literatura pomocnicza:
Kulesza R., Maraton, Warszawa 1995
Łoposzko T., Starożytne bitwy morskie, Gdańsk 1992
Mayor A., Grecki ogień, zatrute strzały, bomby skorpionów. Broń chemiczna i
biologiczna w świecie starożytnym., Wydawnictwo Amber, Warszawa 2006.
Nawotka K. , Aleksander Wielki, Wrocław 2004
Pod znakami Aresa i Marsa, red. E. Dąbrowa, Kraków 1995
Tarn W., Cywilizacja hellenistyczna, Warszawa 1957
Żygulski Z. jun., Broń starożytna, KAW, Warszawa 1998
Łoposzko T., Starożytne bitwy morskie, Gdańsk 1992
Pod znakami Aresa i Marsa, red. E. Dąbrowa, Kraków 1995
Szubelak B., Legionista Cezara. Studium uzbrojenia., Częstochowa 1999
Żygulski Z. jun., Broń starożytna, KAW, Warszawa 1998
|
Lp.
5.
|
Temat zajęć: Swoi i obcy – barbarzyńcy a grecko – rzymska ekumene.
|
Zakres tematyczny: Pojęcie „barbarzyńca” w okresie Homera i Herodota. Grecy a barbarzyńcy. Zdobycze cywilizacyjne „barbarzyńskiej” Europy – Celtowie, Germanie. Grecko – rzymska ekumene i jej kontakty z barbarzyńcami. Obraz barbarzyńcy w literaturze. Początek Wielkiej Wędrówki Ludów – pojawienie się Hunów nad Morzem Czarnym. Adrianopol 378 r. Polityka gocka Teodozjusza Wielkiego. Foedera z ludami
germańskimi. Reakcja antygermańska na Wschodzie. Działania Alaryka na Bałkanach i w
Italii. Ataulf i zmiana polityki wobec Rzymu. Państwa barbarzyńskie na terenie zachodniego cesarstwa. Wizygoci w Galii, Swebowie w Hiszpanii, Wandalowie w Hiszpanii i w Afryce, Ostrogoci w Italii, Burgundowie i Frankowie w Galii. Germańskie królestwa na terytorium dawnego imperium zachodniego. Przejmowanie
Dziedzictwa Rzymu. Wzajemne stosunki z Bizancjum.
|
Literatura podstawowa:
Heather P., Upadek cesarstwa rzymskiego., Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2006
Modzelewski K., Barbarzyńska Europa., Iskry, Warszawa 2004.
Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000
Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy., Ossolineum 2006.
|
Literatura pomocnicza:
Browning R., Cesarstwo bizantyńskie., Warszawa 1997
Browning R., Justynian i Teodora., Warszawa 1987
Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991
Kotula T., Barbarzyńcy i dworzanie. Rzym a barbarzyńcy w dworskiej literaturze
późnorzymskiej., Kraków 2004
Mączyńska M., Wędrówki Ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku., Warszawa
– Kraków 1996
Strzelczyk J, Goci. rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984
Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Poznań 2000
Strzelczyk J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992
Tyszkiewicz L. A., Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie
oraz na ludy barbarzyńskie., Wrocław 2004
Wędrówka i etnogeneza w starożytności i w średniowieczu., red. Salamon M., Strzelczyk
J. Historia Iagellonica, Kraków 2010.
Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e. Studium historyczno
–prosopograficzne., Kraków 2001
Wilczyński M., Zagraniczna i wewnętrzna polityka afrykańskiego państwa Wandalów.,
Kraków 1994
|
Lektury do przedmiotu Historia starożytna
Literatura podstawowa:
-
Baszkiewicz J. Powszechna historia ustrojów państwowych., (wyd. II), Wydawnictwo
-
Arche, Gdańsk 2001.
-
Heather P., Upadek cesarstwa rzymskiego., Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2006
-
Historia życia prywatnego. T1 . Od Cesarstwa Rzymskiego do roku tysięcznego. Red.
-
Paul Veyne, Ossolineum 2005.
-
Modzelewski K., Barbarzyńska Europa., Iskry, Warszawa 2004.
-
Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000
-
Strzelczyk J., Zapomniane narody Europy., Ossolineum 2006.
-
Winniczuk Lidia, Ludzie zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu., Warszawa
-
2006.
Literatura pomocnicza:
Źródła
-
Ammianus Marcellinus, Dzieje rzymskie
-
Appian z Aleksandrii, Historia rzymska
-
Arrian Flawiusz, Wyprawa Aleksandra Wielkiego
-
Arystoteles, Dzieła
-
Augustyn z Hippony, Wyznania
-
Augustyn, O państwie Bożym
-
Cezar Juliusz, Wojna Afrykańska
-
Cezar Juliusz, Wojna aleksandryjska
-
Cezar Juliusz, O wojnie domowej
-
Cezar Juliusz, Wojna galijska
-
Cyceron, Wybrane listy
-
Cyceron, O republice
-
Euzebiusz z Cezarei, Historia kościelna
-
Flawiusz Józef, Starożytności żydowskie
-
Flawiusz Józef, Wojna żydowska
-
Herodian, Historia Cesarstwa Rzymskiego
-
Hezjod, Narodziny bogów
-
Hezjod, Prace i dnie
-
Hieronim, Listy
-
Jordanes, O pochodzeniu i czynach Gotów
-
Katullus, Poezje
-
Kasjusz Dio, Historia rzymska
-
Ksenofont, Historia grecka
-
Laktancjusz, Pisma wybrane
-
Liwiusz Tytus, Dzieje od założenia miasta Rzymu
-
Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy
-
Marcjalis, Epigramy
-
Nepos Korneliusz, Żywoty wybitnych mężów
-
Oktawian August, Res Gestae Divi Augusti
-
Orygenes, Przeciw Celsusowi
-
Owidiusz, Metamorfozy
-
Petroniusz, Satyryki
-
Platon, Dzieła
-
Pliniusz Starszy, Historia naturalna
-
Pliniusz Młodszy, Listy
-
Plutarch z Cheronei, Żywoty równoległe
-
Polibiusz, Dzieje
-
Prokopiusz z Cezarei, Historia sekretna
-
Salustiusz, Sprzysiężenie Katyliny, Wojna z Jugurtą
-
Seneka, Dialogi
-
Sozomenos Hermiasz, Historia Kościoła
-
Swetoniusz, Żywoty Cezarów
-
Tacyt, Dzieła
-
Tertulian, Apologetyk
-
Tukidydes, Wojna peloponeska
-
Wegecjusz, Zarys wojskowości
-
Wellejusz Paterkulus, Historia rzymska
-
Wiktor z Wity, Dzieje prześladowań Kościoła w Afryce przez Wandalów
-
Zosimos, Nowa historia
Starożytny Wschód
-
Andrzejewski T Opowiadania egipskie, Warszawa 1958
-
Andrzejewski T, Dusze boga Re, Warszawa 1967
-
Arnaud D., Starożytny Bliski Wschód. Od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego., Warszawa 1982
-
Baines J., Málek J., Wielkie kultury Świata: Egipt., Warszawa 1996
-
Bielicki M, Zapomniany świat Sumerów, Warszawa 1973
-
Bieliński P., Starożytny Bliski Wschód. Od początków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma., Warszawa 1985
-
Braun J., Sumerian and Tybeto – Burman., Warszawa 2001
-
Brier B., Morderstwo Tutanchamona, Warszawa 2001
-
Bright J., Historia Izraela., Warszawa 1994
-
Boyce M, Zaratusztrianie, Łódź 1988
-
Buber M., Mojżesz, Warszawa 1998
-
Cerny J., Religia starożytnych Egipcjan., Warszawa 1974
-
Contenau G, Życie codzienne w babilonii i Asyrii, Warszawa 1963
-
Crossan J.D., Kto zabił Jezusa. Korzenie antysemityzmu w ewangelicznych relacjach o śmierci Jezusa, Warszawa 1998
-
Crossan J.D., Historyczny Jezus. Kim był i czego nauczał, Warszawa 1997
-
Daumas F, Od Narmera do Kleopatry, Warszawa 1973
-
Davies W. V., Egipskie hieroglify.,Warszawa 1998
-
Desroches- Noblecourt Ch., Tutanchamon. Życie, śmierć, odrodzenie.. Warszawa 1980
-
Diringer D., Alfabet, czyli klucz do dziejów ludzkości, Warszawa 1972
-
Drioton E., Egipt faraonów., Warszawa 1970
-
Fletcher J., Egipski Król – Słońce. Amenhotep III. Kronika publicznego i prywatnego życia najświetniejszego władcy Egiptu., Warszawa 2001
-
Friedrich j., Zapomniane pisma i języki., Warszawa 1991
-
Garelli P., Asyriologia, Warszawa 1998
-
Grant M., Dzieje dawnego Izraela, Warszawa 1991
-
Grimal N., Dzieje starożytnego Egiptu., Warszawa 2004
-
Gurney O. R., Hetyci, Warszawa 1970
-
Kitchen K. A. Ramzes Wielki i jego czasy., Warszawa 2002
-
Klengel H, Hetyci i ich sąsiedzi, Warszawa 1972
-
Klima J., Prawa Hammurabiego., Warszawa 1957
-
Kramer S. N, Historia zaczyna się w Sumerze, Warszawa 1963
-
Krzemińska A., Miłość w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004
-
Kunderewicz C, Najstarsze prawa świata, Łódź 1992
-
Laessoe J., Ludy Asyrii., Warszawa 1972
-
Lipińska J., Koziński W., Cywilizacja miedzi i kamienia., Warszawa 1977
-
Lipińska J. Marciniak M, Mitologia starożytnego Egiptu, Warszawa 1980
-
Łukaszewicz A., Świat papirusów, Warszawa 2001
-
Łyczkowska K, Szarzyńska K, Mitologia Mezopotamii, Warszawa 1981
-
Meuszyński J., Odkrywanie Mezopotamii, Warszawa 1977
-
Michałowski K, Nie tylko piramidy, Warszawa 1974
-
Mierzejewski A., Zapisane na glinie., Warszawa 1979
-
Montet P., Życie codzienne w Egipcie w epoce Ramessydów, Warszawa 1972
-
Moscati S., Kultura starożytnych ludów semickich, Warszawa 1963
-
Moscati S. , Świat Fenicjan, Warszawa 1968
-
Myśliwiec K, Święte znaki Egiptu, Warszawa 1992
-
Myśliwiec K., Pan Obydwu Krajów. Egipt w I tysiącleciu p.n.e., Warszawa 1993
-
Olmstead A. T., Dzieje imperium perskiego, Warszawa 1973
-
Parrot A., Biblia i świat starożytny., Warszawa 1968
-
Pellegrino Ch., Powrót do Sodomy i Gomory. Biblia w świetle archeologii, Warszawa 1998
-
Piwiński R., Mitologia Arabów., Warszawa 1989
-
Popko M, Wierzenia ludów starożytnej Azji Mniejszej, Warszawa 1989
-
Popko M., Mitologia hetyckiej Anatolii, Warszawa 1976
-
Popko M., Magia i wróżbiarstwo u Hetytów., Warszawa 1982
-
Popko M., Huryci., Warszawa 1992
-
Popko M., Ludy i języki starożytnej Anatolii, Warszawa 1999
-
Rachet G. Słownik cywilizacji egipskiej., Katowice 1994 / 1998
-
Roaf M., Wielkie Kultury Świata: Mezopotamia, Warszawa 1998
-
Rogerson J., Wielkie Kultury Świata: Świat Biblii, Warszawa 1996
-
Roux G. Mezopotamia., Warszawa 1973
-
Saggs H. W, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973
-
Schneider T., Leksykon faraonów., Warszawa 2001
-
Siliotti A, Egipt : świątynie, ludzie, bogowie, Warszawa 1994
-
Składanek B, Historia Persji. T 1. Od czasów najdawniejszych do najazdu Arabów, Warszawa 1999
-
Składankowa M., Mitologia Iranu. Warszawa 1989
-
Stępień M, Kodeks Hammurabiego, Warszawa 1996
-
Sumer : miasta Edenu, red. J. M. Lynch, warszawa 1997
-
Świat Biblii, oprac. C. Masom, P. Alexander, Warszawa 1991
-
Święcicka-Wystrychowska P., Proces Jezusa w świetle prawa rzymskiego, Kraków 2005.
-
Śliwa J., Skarabeusze egipskie., Wrocław 2003
-
Szarzyńska K. i inni, Miłość i seks w kulturach Wschodu starożytnego, Warszawa 1996
-
Tyloch W, Dzieje ksiąg Starego Testamentu, Warszawa 1981
-
Tyloch W, Judaizm, Warszawa 1987
-
Vandenberg Ph., Nefretete., Warszawa 1982
-
Walker C. B. F., Pismo klinowe., Warszawa 1998
-
Warzecha J. Dawny Izrael., Warszawa 1995
-
Wielki atlas biblijny, red, J. B. Pritchard, Warszawa 1994
-
Wildung D, Egipt. Od czasów prehistorycznych do rzymskich
Grecja i świat hellenistyczny
-
Barnes J. Arystotels., Warszawa 1996
-
Bernhard M. L., Sztuka grecka archaiczna., Warszawa 1989
-
Bernhard M. L., Sztuka grecka V w. p.n.e.., Warszawa 1991
-
Bernhard M. L., Sztuka grecka IV w. p.n.e., Warszawa 1992
-
Bernhard M. L., Sztuka grecka hellenistyczna., Warszawa 1993
-
Broadman J. Sztuka grecka., Toruń 1999
-
Bravo B. Wipszycka E., Historia starożytnych Greków., T 1, 2 i 3., Warszawa 1988, 1993, 2009.
-
Bieżuńska Małowist I., Małowist M., Niewolnictwo., Warszawa 1988
-
Bieżuńska Małowist I., Kobiety antyku., Warszawa 1993
-
Chodkowski R. R., Teatr grecki., Lublin 2003
-
Ciechanowicz J. Cień Minotaura., Warszawa 1996
-
Człowiek Grecji., red. Vernant., Warszawa 2000
-
Davies J. K., Demokracja w Grecji klasycznej., Warszawa 2003
-
Dąbrowa E., Gaugamela, 331 r. p.n.e., Warszawa 1988
-
Głombiowski K., Na czarnomorskim szlaku starożytnych Greków., Gdańsk 2003
-
Głombiowski K., Ksenofont. Żołnierz i pisarz., Wrocław 1994
-
Gottlieb A., Sokrates., Warszawa
-
Grecja klasyczna, red. Osborne R., Warszawa 2002
-
Flacelière R, Życie codzienne w Grecji w okresie Peryklesa, Warszawa 1985
-
Grant M., Krótka historia cywilizacji klasycznej, Poznań 1998
-
Graves R, Mity greckie, Warszawa 1992
-
Grimal P, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław 1987
-
Grimal P., Mitologia grecka, Warszawa 1998
-
Grimal P., Miłość w starożytnym Rzymie, Warszawa 2005
-
Green P. Aleksander Wielki, Warszawa 1978
-
Hammond N. G. L., Dzieje Grecji, Warszawa 1996
-
Hammond N. G. L., Starożytna Macedonia, Warszawa 1999
-
Hammond G. L., Filip Macedońsaki., Poznań 2002
-
Hammond G. L., Geniusz Aleksandra Macedońskiego., Poznań 2000
-
Hansen M. H., Demokracja ateńska w czasach Demostenesa., Warszawa 1999
-
Gajda J. Pitagorejczycy., Warszawa 1996
-
Graves R., Mity greckie., Warszawa 1992
-
Grimal P. Słownik mitologii greckiej i rzymskiej., Ossolineum 1990
-
Guthrie W. K. C. , Filozofowie greccy od Talesa do Arystotelesa, Kraków 1996
-
Kerenyi K., Mitologia Greków., Warszawa 2002
-
Kocur M. Teatr antycznej Grecji., Wrocław 2001
-
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej., Warszawa 1995
-
Krońska I., Sokrates., Warszawa 1989
-
Kubiak Z,, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 1997
-
Kubiak Z, Literatura Greków i Rzymian, warszawa 1999
-
Kulesza R, Ateny Peryklesa, Warszawa 1991
-
Kulesza R, Maraton, Warszawa 1995
-
Kulesza R., Sparta w V – IV wieku p.n.e., Warszawa 2003
-
Kulesza R, Ateny i Sparta 431-404 p.n.e., Warszawa 1997
-
Legowicz J., Historia filozofii starożytnej Grecji i Rzymu., Warszawa 1986
-
Lengauer W., Starożytna Grecja okresu archaicznego o klasycznego., Warszawa 1999
-
Luce J. V., Homer i epoka heroiczna, Warszawa 1987
-
Łanowski J. Święte igrzyska olimpijskie
-
Martin Th. R. Starożytna Grecja, Warszawa 1998
-
Malinowski G., Zwierzęta świata antycznego. Studia nad Geografią Strabona, Wrocław 2003
-
Olbrycht M.J., Aleksander Wielki i świat irański, Rzeszów 2004
-
Nawotka K., Aleksander Wielki, Wrocław 2004
-
Oświecimski S., Zeus daje tylko znak, Apollo wieszczy osobiście. Starożytne wróżbiarstwo greckie., Ossolineum, 1989
-
Papuci Władyka E. Sztuka starożytnej Grecji., Warszawa – Kraków 2001
-
Parnicki – Pudełko S., Architektura starożytnej Grecji., Warszawa 1975
-
Pietrzykowski M. Mitologia starożytnej Grecji., Warszawa 1985
-
Press L., Życie codzienne na Krecie w państwie króla Minosa., Warszawa 1972
-
Press L., Kultura wysp cykladzkich w epoce brązu., Warszawa 1986
-
Rachet G., Słownik cywilizacji greckiej., Katowice 1988
-
Reale G. Historia filozofii starożytnej., Lublin 1993 - 2002
-
Reinsberg C., Obyczaje seksualne starożytnych Greków., Gdynia 1998
-
Sinko T., Zarys historii literatury greckiej., Warszawa 1995
-
Stabryła S., Historia literatury starożytnej Grecji i Rzymu., Wrocław 2002
-
Świderkówna A, Hellada królów, Warszawa 1969
-
Świderkówna A, Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta, Warszawa 1996
-
Świderkówna A, Bogowie zeszli z Olimpu. Bóstwo i mit w greckiej literaturze świata hellenistycznego., Warszawa 1991
-
Toynbee A. J., Antyczna grecka myśl historyczna., Toruń 2000
-
Toynbee A. J., Hellenizm., Toruń 2002
-
Vernant J. P., Źródła myśli greckiej, Gdańsk 1996
-
Weithmann M., Ksantypa i Sokrates. Eros, małżeństwo, seks i płeć w antycznych Atenach, Warszawa 2005
-
Wipszycka – Bravo E., O starożytności polemicznie., 1994
-
Wolski J., Dzieje i upadek imperium Seleucydów., Kraków 1999
-
Zwolski E., Choreia. Muza i bóstwo w religii greckiej. Warszawa 1978
Rzym
-
Alföldi A., Historia społeczna starożytnego Rzymu., Poznań 1998
-
Biernacka – Lubańska M. Śladami Rzymian po Hiszpanii., Wrocław 1983
-
Birley A.R., Hadrian, Warszawa 2002
-
Brown P, Augustyn z Hippony, Warszawa 1993
-
Brown P, Świat późnego antyku. Od Marka Aureliusza do Mahometa, Warszawa 1991
-
Browning R, Justynian i Teodora, Warszawa 1996
-
Burckardt J., Czasy Konstantyna Wielkiego., Warszawa 1992
-
Cary M, Scullard H.H., Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, Warszawa 1992
-
Carry M. Warmington E. H., Starożytni odkrywcy., Warszawa 1963
-
Casson L., Podróże w starożytnym Świecie., Ossolineum 1981
-
Charles – Picard G. i C., Życie codzienne w Kartaginie w czasach Hannibala., Warszawa 1962
-
Ciechanowicz J., Rzym – ludzie i budowle, warszawa 1987
-
Ciecieląg J, Polityczne dziedzictwo Heroda Wielkiego. Palestyna w epoce rzymsko – herodiańskiej., Kraków 2002
-
Ciecieląg J. Palestyna w czasach Jezusa. Dzieje polityczne., Kraków 2000
-
Ciecieląg J. Poncjusz Piłat prefekt Judei., Kraków 2003
-
Cornell T. Matthews J. Rzym., Warszawa 1995
-
Człowiek Rzymu, red. A. Giardin, Warszawa 1997
-
Danielou J. Marou H. I., Historia Kościoła. T1., Od początku do roku 600., Warszawa 1984
-
Danow Ch. Trakowie., Warszawa 1987
-
Dąbrowa E, Armia rzymska, Kraków 1991
-
Dobrowolski W., Malarstwo etruskie., Warszawa 1979
-
Dobrowolski W., Mity morskie antyku., Warszawa 1987
-
Duval P. M., Życie codzienne w Galii w okresie pokoju rzymskiego., Warszawa 1967
-
Eliade M. Historia wierzeń i idei religijnych. T 2., Od Gautamy Buddy do chrześcijaństwa., Warszawa 1994
-
Goldsworthy A., W imię Rzymu. Wodzowie, których zwycięstwa stworzyły rzymskie imperium, Warszawa 2004
-
Grant M, Gladiatorzy, Warszawa 1987
-
Grant M, Mity rzymskie, Warszawa 1993
-
Grant M, Neron, Warszawa 1980
-
Grimal P, Miłość w Rzymie, Warszawa 1990
-
Hamman A. G., Życie codzienne chrześcijan (95-197), Warszawa 1990
-
Hamman A. G., Zycie codzienne w Afryce Północnej w czasach św. Augustyna., Warszawa 1989
-
Heurgon J., Rzym i świat śródziemnomorski do wojen punickich., Warszawa 1973
-
Jaczynowska M, Dzieje Imperium Romanum, Warszawa 1996
-
Jaczynowska M, Religie świata rzymskiego, Warszawa 1990
-
Kamienik R, Studia nad powstaniem Spartakusa, Lublin 1994
-
Keaveney A., Lukullus, Warszawa 1998
-
Kotula T., Barbarzyńcy i dworzanie. Rzym a barbarzyńcy w dworskiej literaturze późnorzymskiej., Kraków 2004
-
Kotula T., Afryka Północna w starożytności., Wrocław 1972
-
Krawczuk A, Poczet cesarz bizantyjskich, Warszawa 1996
-
Krawczuk A, Poczet cesarzy rzymskich (t 1 i 2), Warszawa 1996
-
Krawczuk A., Kronika starożytnego Rzymu, Warszawa 1994
-
Kumaniecki K., Cyceron i jego współcześni., Warszawa 1959
-
Kumaniecki K., Literatura rzymska. Okres cyceroński., Warszawa 1977
-
Lancel S., Hannibal, Warszawa 2001
-
Łoposzko T, Starożytne bitwy morskie, Gdańsk 1992
-
Maier J., Między Starym a Nowym Testamentem., Kraków 2002
-
Markale J, Wercyngetoryks, Warszawa 1981
-
Marrou H. I., Zmierzch Rzymu czy późna starożytność? II – IV wiek., Warszawa 1997
-
Mączyńska M., Wędrówki Ludów. Historia niespokojnej epoki IV i V wieku., Warszawa – Kraków1996
-
Modrzewska-Pianetti I., Zarys archeologii Hiszpanii rzymskiej., Warszawa 2002
-
Musiał D., Antyczne korzenie chrześcijaństwa, Warszawa 2001
-
Ostrowski J. A., Starożytny rzym. Polityka i sztuka, Warszawa – Kraków 1999
-
Ostrowski J. A., Słownik artystów starożytności., Katowice 1994
-
Sadurska A., Archeologia starożytnego Rzymu. T 1 i 2., 1975 i 1980
-
Sajkowski R., Divus Augustus Pater. Kult boskiego Augusta za rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej, Olsztyn 2001
-
Sikorski J. Kanny 216 r. p.n.e., Warszawa 1984
-
Simon M, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I- IV w,, Warszawa 1996
-
Southern P., Oktawian August, Warszawa 2003
-
Stachura M., Heretycy, schizmatycy i manichejczycy wobec cesarstwa rzymskiego (lata 324 – 428, wschodnia część Imperium)., Kraków 2000
-
Strzelczyk J, Goci. rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984
-
Strzelczyk J., Odkrywanie Europy., Poznań 2000
-
Strzelczyk J., Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992
-
Szubelak B., Legionista Cezara. Studiu, uzbrojenia., Częstochowa 1999
-
Tyszkiewicz L. A., Hunowie w Europie. Ich wpływ na Cesarstwo Wschodnie i Zachodnie oraz na ludy barbarzyńskie., Wrocław 2004
-
Vogt J, Upadek Rzymu, Warszawa 1993
-
Walter G, Cezar, Warszawa 1983
-
Warry J, Armie świata starożytnego, Warszawa 1995
-
Wilczyński M., Germanie w służbie zachodniorzymskiej w V w. n.e. Studium historyczno –prosopograficzne., Kraków 2001
-
Wilczyński M., Zagraniczna i wewnętrzna polityka afrykańskiego państwa Wandalów., Kraków 1994
-
Winniczuk L. Ludzie, zwyczaje i obyczaje starożytnej Grecji i Rzymu., Warszawa 1983
-
Wipszycka E, Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1993
-
Żygulski Z. jun., Broń starożytna., Warszawa 1998
|