2.4. Priorytetowe inwestycje wspierane przez Fundusz Spójności w sektorze transportu
Celem wiodącym działań realizowanych w obszarze transportu w ramach niniejszego NPR jest zapewnienie spójności kraju i poszczególnych regionów z przestrzenią europejską. Z udziałem środków pochodzących z Funduszu Spójności mogą być realizowane zadania (projekty inwestycyjne), które służą modernizacji, przebudowie i rozbudowie sieci transportowych międzynarodowego znaczenia. Sieci te tworzą sieć transeuropejską, określoną w oparciu o opisane wcześniej korytarze transportowe, wyznaczoną przez odcinki sieci TINA. W skład skorygowanej sieci TINA wchodzą: wybrane linie kolejowe, główne drogi, drogi wodne oraz porty: morskie i lotnicze. Nie wszystkie elementy sieci TINA podlegać będą w okresie lat 2004-2006 działaniom rozwojowym. Wynika to z faktu, że ograniczone środki (unijne i krajowe) muszą być skoncentrowane na przedsięwzięciach najpilniejszych. Stąd wynika konieczność zawężenia pola wyboru do działań związanych z:
-
budową autostrad
-
budową dróg ekspresowych.
-
modernizacją wybranych linii kolejowych (z układu TINA - tworzącego przyszłą sieć TEN).
Natomiast przebudowa dróg krajowych (zarówno z układu TINA jak i dróg pozostałych) będzie finansowana z ERDF. Pominięto więc w niniejszym programie pozostałe elementy sieci TINA, przenosząc je albo do SPO-TGM lub też do ZPORR, albo też z nich rezygnując.
2.4.1. Projekty budowy autostrad
Proponuje się, aby w latach 2004-2006 w zakresie budowy autostrad ze środków Funduszu Spójności, finansowanych było 9 wybranych projektów znajdujących się na kilku odcinkach autostrad zlokalizowanych na głównych połączeniach autostradowych kraju. Przedstawiono je w Aneksie 1, załącznik 2, tablica 1.
Wybrane projekty autostradowe są zlokalizowane w ciągach programowanych do budowy autostrad A1, A2 i A4 – ujętych w docelowym układzie (przyjętym przez Radę Ministrów)29.
Łączny zestaw tych odcinków wymaga poniesienia nakładów w wysokości około 941,2 mln EUR, z czego ze środków Funduszu Spójności – 800 mln EUR. Ponadto istnieje możliwość zwiększenia ilości potencjalnych projektów z zakresu budowy autostrad o projekty rezerwowe. Ich listę zawiera Aneks 1, załącznik 3, tablica 2.
Uzasadnienie proponowanych projektów
Projekty zlokalizowane na autostradzie A-2: Konin – Koło, Koło – Dąbie, Dąbie – Wartkowice, Wartkowice – Emilia, Stryków - Skierniewice położone są w II korytarzu transportowym. Umożliwiają połączenie autostradowe miast Konin i Łódź. Razem z aktualnie wykonywaną autostradą (w systemie koncesyjnym) od Nowego Tomyśla do Konina i planowanym do realizacji w tym samym czasie odcinkiem autostrady Emilia – Stryków, wytwarzają ciąg autostradowy długości ok. 250 km. W trakcie negocjacji akcesyjnych z UE Polska zobowiązała się udostępnić połączenie drogowe w tym korytarzu transportowym (droga nr 2 i A-2) dla pojazdów o nacisku 115 kN/oś. Projekt: Stryków –w. Wiskitki położony jest również w tym korytarzu transportowym. Umożliwia on połączenie ciągu autostradowego od Nowego Tomyśla przez Poznań i Łódź do obwodnicy Warszawy, przystosowanej do ruchu pojazdów o nacisku 115 kN/oś.
Projekty: Zgorzelec – w. Godzieszów i w. Godzieszów – Krzyżowa położone są w III korytarzu transportowym. Umożliwiają powiązanie autostrad niemieckich z centrami przemysłowymi południowych regionów Polski. Razem z funkcjonującymi obecnie autostradami na Dolnym i Górnym Śląsku i budowanymi obecnie odcinkami od Nogowczyc do Katowic i w rejonie Krakowa oraz planowanym do wykonania w tym samym czasie odcinkiem od Krakowa do Tarnowa, wytworzą ciąg autostradowy długości około 520 km (na terytorium Polski). Polska udostępnia również połączenie drogowe w tym korytarzu transportowym (droga nr 4 i A-4) dla pojazdów o nacisku 115 kN/oś.
Projekty: Stryków – Tuszyn i Żory – Gorzyczki położone są w VI korytarzu transportowym. Odcinek Stryków – Tuszyn, razem z odcinkiem autostradowym Emilia – Stryków (realizowany w systemie finansowania tradycyjnego) wytwarza autostradową obwodnicę Łodzi. Połączy ona autostradę A-2 z drogą dwujezdniową od Łodzi do Górnego Śląska. Odcinek Żory – Gorzyczki umożliwi powiązanie czeskiej autostrady D47 z centrami przemysłowymi południowych regionów Polski i z autostradą A-4. Polska udostępnia połączenie drogowe w tym korytarzu transportowym (droga nr 1 i A-1) dla pojazdów o nacisku 115 kN/oś.
2.4.2. Projekty budowy dróg ekspresowych
Proponuje się, aby w latach 2004-2006 w zakresie budowy dróg ekspresowych, finansowane były ze środków Funduszu Spójności 4 projekty, zlokalizowane na odcinkach dróg ekspresowych, przedstawione w Aneksie 1, załącznik 2, tablica 2. Projekty te są zlokalizowane w rejonie Warszawy, na drodze ekspresowej S 3 między Zieloną Górą i Szczecinem, na drodze S 22 Elbląg – Grzechotki (Kaliningrad) oraz na drodze nr 8 Wrocław – Syców i Radzymin - Wyszków. Są one częścią programu budowy dróg ekspresowych. Ich realizacja pozwoli zwiększyć długość dróg ekspresowych o ok. 193 km. Ponadto możliwa byłaby realizacja 17 projektów rezerwowych, co pozwoliłoby zwiększyć dodatkowo długość o 207 km.
Uzasadnienie proponowanych projektów
-
Projekt drogi: Elbląg – Grzechotki położony jest w Korytarzu transportowym IA. Umożliwia on połączenie aktualnie realizowanej drogi ekspresowej od Gdańska do Elbląga (Gdańsk – Jazowa współfinansowanie ISPA, odc. Jazowa – Elbląg współfinansownie EBI) z Rosją (Obwód Kaliningradzki).
-
Projekt: droga S 3 od autostrady A-2 do Szczecina położony jest w korytarzu uzupełniającym, zgłoszonym przez Polskę do sieci TINA. Projekt umożliwia połączenie odcinków dróg ekspresowych wraz z obejściem Gorzowa Wlkp. i innych miast oraz wykonywanych w obrębie Międzyrzecza (współfinansowanie EBI) w jeden ciąg o długości około 100 km. Droga nr 3, (w części północnej) została udostępniona do ruchu pojazdów o nacisku 115 kN/oś.
-
Projekt: Wrocław – Syców położony jest w korytarzu uzupełniającym, zgłoszonym przez Polskę do sieci TINA.W trakcie negocjacji akcesyjnych z UE połączenie drogowe w tym korytarzu (droga nr 8) zostało udostępnione do ruchu pojazdów o nacisku 115 kN/oś. Projekt umożliwi połączenie, projektowanej do wykonania w tym samym czasie, autostradowej obwodnicy Wrocławia (FS), obwodnicy Oleśnicy (współfinansowanie EBI) i istniejącej obwodnicy Sycowa w jeden ciąg drogowy, o łącznej długości około 70 km.
-
Projekt: Radzymin – Niegów położony jest w Korytarzu I „Via Baltica”. Połączenie drogowe w tym korytarzu (droga nr 8) również zostało udostępnione do ruchu pojazdów o nacisku 115 kN/oś. Projekt umożliwia przedłużenie istniejącej drogi ekspresowej z Warszawy do Radzymina w kierunku na Białystok do krajów nadbałtyckich.
W zakresie infrastruktury drogowej, tj. projektów budowy autostrad i dróg ekspresowych proponuje się łącznie 13 projektów. Koszt ich budowy wynosi łącznie 1256,3 mln EUR, w tym z Funduszu Spójności – 1066,7 mln EUR. Projekty budowy autostrad i dróg ekspresowych finansowane z Funduszu Spójności są częścią „Programu przebudowy głównej sieci dróg w Polsce”.
2.4.3. Projekty modernizacji linii kolejowych
Proponuje się, aby w latach 2004 – 2006 w zakresie rozwoju kolei finansowane były ze środków Funduszu Spójności projekty przedstawione w Aneksie 1, załącznik 2, tablica 3. Zestaw wybranych projektów kolejowych zlokalizowano na czterech liniach kolejowych (ciągach): E20, E30, E65 i E7530.
Łącznie zestaw tych zadań wymaga poniesienia nakładów w wysokości 941, 2 mln EUR, z czego ze środków Funduszu Spójności – 800 mln EUR. Projekty rezerwowe z zakresu rozwoju kolei wymagałyby poniesienia nakładów 1023,4 mln EUR, z czego z Funduszu Spójności na sumę 771,5 mln EUR. Ponadto jako projekty rezerwowe rozważane są budowy centrów logistycznych dla przewozów kombinowanych we Wrocławiu i w Gdańsku (obok Portu Północnego).
Spośród czterech zestawów projektów, usytuowanych na głównych połączeniach kolejowych kraju wyodrębniono 9 projektów, z których większość nosi zbliżone do siebie cechy. Dotyczą one bowiem modernizacji istniejących odcinków linii kolejowych, w celu ich dostosowania do nowych wymogów.
Wybór proponowanych projektów przewidywanych do finansowania z Funduszu Spójności jest oparty na strategii gospodarczej Rządu RP oraz określony celami polityki transportowej Unii Europejskiej (umowami i programami AGC, AGTC, TINA, TERFN). Są to projekty umożliwiające renesans przewozów kolejowych w polskiej sieci linii kolejowych.
Uzasadnienie proponowanych projektów
Zestaw projektów na linii kolejowej E20: Kunowice – Poznań – Siedlce – Terespol – wraz z odgałęzieniem dla ruchu towarowego C-E20: Łowicz – Skierniewice – Łuków. Linia ta, zaliczana do wykazu linii kolejowych państwowego znaczenia, usytuowana jest w trasie transeuropejskiego korytarza II, stanowiącego najważniejsze i najkrótsze połączenie krajów Unii Europejskiej z Polską, Europą wschodnią i Azją, objęta jest programem TINA, oraz TEN (transeuropejska sieć linii kolejowych) i TERFN31. Aktualnie modernizowane są przy udziale środków ISPA odcinki: Kunowice – Rzepin – granica Państwa i Mińsk Mazowiecki – Siedlce. W latach 1992 – 2001 zmodernizowano linię E20 na odcinku od Rzepina do Mińska Mazowieckiego wraz z większością stacji. Na odcinku towarowym C-E20 Skierniewice – Łuków, dotychczas nie podjęto prac modernizacyjnych. Linia ta wyposażona jest w niewystarczający pod względem pewności zasilania układ energetyczny, który wymaga przebudowy w oparciu o nowe rozwiązania techniczne. W roku 2002 zostało podpisane w ramach programu ISPA memorandum finansowe (ważne do końca 2007 r.) na projekt inwestycyjny obejmujący modernizację linii kolejowej E20 na odcinku Siedlce – Terespol – etap I, obejmujący kontrakty na roboty związane z modernizacją szlaków na tym odcinku do prędkości 160 km/h dla pociągów pasażerskich i 120 km/h dla pociągów towarowych. Memorandum finansowe obejmuje także kontrakt na pomoc techniczną dla przygotowania II etapu (tj. dla projektów, o których mowa wyżej), obejmującą studium wykonalności oraz dokumentację budowlaną dla przetargu.
W ramach modernizacji tego korytarza kolejowego realizowane będą z Funduszu Spójności następujące projekty:
-
Modernizacja energetyki oraz systemu sterowania ruchem kolejowym na odcinku Siedlce – Terespol o długości 120 km. W ramach tego projektu przewiduje się modernizację zasilania elektroenergetycznego (wzmocnienie zasilania sieci trakcyjnej poprzez modernizację podstacji) oraz przebudowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym.
-
Modernizację układów torowych 3 stacji zlokalizowanych na odcinku Siedlce – Terespol. Przebudowa szlaków do prędkości 160 km/h zrealizowana została w ramach I etapu, natomiast w ramach tego projektu przewiduje się przebudowę układów torowych z niezbędną infrastrukturą na trzech stacjach. Realizacja tego projektu umożliwi płynne prowadzenie ruchu kolejowego na całym odcinku.
-
Pozostałe roboty na odcinku Warszawa - Sochaczew długości 60 km. W ramach tego projektu przewiduje się modernizację obiektów inżynieryjnych, wymianę nawierzchni oraz wzmocnienie układów zasilania w energie trakcyjną oraz poprawę sterowania ruchem kolejowym, zmniejszenie uciążliwości ekologicznej, szczególnie hałasu z uwagi na przebieg trasy przez tereny silnie zurbanizowane. Efekt końcowy to osiągnięcie prędkości 160 km/h dla ruchu pasażerskiego.
W ramach modernizacji tego kolejowego korytarza transportowego przewiduje się realizację i innych projektów, które zostały przesunięte do realizacji po roku 2006. Ich realizacja oznaczałaby zakończenie modernizacji całej linii E-20.
Zestaw projektów na linii kolejowej E30: Zgorzelec – Węgliniec – Wrocław – Opole – Katowice – Kraków – Przemyśl – Medyka (korytarz III) oraz odgałęzienia dla ruchu towarowego : C-E30: Wrocław Brochów – Opole – Groszowice – Katowice Muchowiec.
Linia ta zaliczona do wykazu linii kolejowych państwowego znaczenia, usytuowana jest w trasie transeuropejskiego Korytarza III, stanowiącego najważniejsze i najkrótsze połączenie krajów Unii Europejskiej z Polską, Europą Wschodnią i Azją, objęta jest europejskim programem TINA oraz TEN i TERFN. Aktualnie ma miejsce jej modernizacja przy udziale środków ISPA. Złożono wniosek o pomoc techniczną dla przygotowania projektu modernizacji linii na odcinku Opole – Katowice – Kraków (finansowanie w ramach ISPA). W ramach modernizacji przewiduje się realizacją następującego projektu:
-
Modernizacja odcinka linii kolejowej Opole – Gliwice o długości 75 km. Projekt obejmuje kompleksową modernizację obiektów inżynierskich, urządzeń sterowania ruchem kolejowym i zasilania elektroenergetycznego. Modernizacja tego odcinka pozwoli na wyeliminowanie „ wąskiego gardła” eksploatacyjnego.
W projektach do realizacji po 2006 r. została ujęta modernizacja odcinka od Zabrza do Krakowa.
Zestaw projektów na linii kolejowej E 65: Gdynia (Gdańsk) – Warszawa – Idzikowice – Zawiercie – Katowice – Zebrzydowice (korytarz IV) oraz odgałęzienie ruchu towarowego: C-E65: Chorzów Batory – Tczew – Gdańsk Port Północny (z mostem na martwej Wiśle).
Linia ta zaliczona została do wykazu linii kolejowych państwowego znaczenia, usytuowana jest w trasie Korytarza VI stanowiącego najważniejsze i najkrótsze połączenie północnych krajów Unii Europejskiej z Polską i innymi krajami Europy środkowej oraz Europą południową, objęta jest europejskim programem TINA oraz TEN i TERFN. Aktualnie prowadzone są prace modernizacyjne na odcinku E65: Warszawa-Grodzisk Mazowiecki – Idzikowice – Zawiercie – Katowice – Zebrzydowice. W 2001 zostało podpisane memorandum finansowe (ważne do końca 2004 r.) na pomoc techniczną dla przygotowania projektu modernizacji linii na odcinku Warszawa – Działdowo – Gdynia. W ramach projektu wykonane będzie:
-
Studium wykonalności wraz z opracowaniem aneksu na temat wpływu projektu na środowisko dla odcinka Warszawa – Działdowo – Gdynia wraz z aplikacjami wniosków do ISPA:
-
Dla I etapu realizacji Warszawa – Działdowo dł. 145,3 km;
-
Dla II etapu realizacji Działdowo – Gdynia dł. 199,5 km;
-
Opracowanie projektu budowlanego i dokumentacji przetargowej dla odcinka Warszawa – Działdowo;
Mając na względzie przygotowanie ze środków pomocowych ISPA projektu budowlanego i dokumentacji przetargowej w ramach modernizacji tego ciągu transportowego przewiduje się realizację następujących projektów:
-
Modernizacja odcinka Warszawa – Nasielsk o długości 56 km. Projekt obejmuje modernizację odcinka linii kolejowej do prędkości 160 km/h dla pociągów pasażerskich z likwidacją części przejazdów w poziomie szyn, przebudowę obiektów inżynierskich oraz modernizację układów zasilania elektroenergetycznego.
-
Modernizację odcinka Nasielsk – Działdowo o długości 88,0 km. Projekt obejmuje modernizację odcinka linii kolejowej do prędkości 160 km/h dla pociągów pasażerskich z likwidacją części przejazdów w poziomie szyn, przebudowę obiektów inżynierskich oraz modernizację układów zasilania elektroenergetycznego.
Zestaw projektów na linii kolejowej E75: Warszawa – Białystok – Trakiszki (korytarz I). Linia ta, zaliczona do wykazu linii kolejowych państwowego znaczenia, usytuowana jest w trasie korytarza I stanowiącego połączenie północno–wschodnich, nadbałtyckich krajów Unii Europejskiej (Finlandia) oraz Rosji (enklawa królewiecka) z Polską i innymi krajami Europy, objęta jest europejskim programem TINA oraz TEN i TERFN oraz ujęta również w międzynarodowych umowach AGC – bez korytarza AI. W 2002 r. zostało podpisane memorandum finansowe na pomoc techniczną obejmujące:
-
Studium wykonalności wraz z oceną wpływu projektu na środowisko dla odcinka Białystok – Suwałki – Trakiszki;
-
Weryfikacja studium wykonalności dla odcinka Warszawa – Białystok.
Na tej linii przewiduje się realizację następujących projektów:
-
Modernizacja odcinka Warszawa Rembertów – Zielonka o długości 8,5 km. Projekt obejmuje kompleksową modernizację: nawierzchni kolejowej, urządzeń sterowania ruchem kolejowym, obiektów inżynierskich oraz urządzeń zasilania elektroenergetycznego. Efekt modernizacji to osiągnięcie prędkości 160km/h w ruchu pasażerskim.
-
Modernizacja odcinka Zielonka - Małkinia o długości 73 km. Projekt obejmuje kompleksową modernizację: nawierzchni kolejowej, urządzeń sterowania ruchem kolejowym, obiektów inżynierskich oraz urządzeń zasilania elektroenergetycznego. Efekt modernizacji to osiągnięcie prędkości 160km/h w ruchu pasażerskim.
-
Modernizacja odcinka Małkinia - Białystok o długości 90,0 km. Projekt obejmuje kompleksową modernizację: nawierzchni kolejowej, urządzeń sterowania ruchem kolejowym, obiektów inżynierskich oraz urządzeń zasilania elektroenergetycznego. Efekt modernizacji to osiągnięcie prędkości 160km/h w ruchu pasażerskim.
|