3.7.1.1 Wielkość bogactwa gatunkowego w okresie lęgowym i pozalęgowym
Wykaz gatunków zaobserwowanych w ramach całorocznego monitoringu ornitologicznego na obszarze projektowanego Parku Elektrowni Wiatrowych „Wiewiórka”, w podziale na jednostki systematyczne (rząd, rodzina, gatunek), stwierdzonych podczas kontroli osobników, przedstawiono w tabeli 3.7.1.1/1.
Łączną liczebność gatunków kluczowych obserwowanych na obszarze planowanej farmy wiatrowej koło wsi Wiewiórka-Góra Motyczna, przedstawiono w tabeli 3.7.1.1/2. Za gatunki te uznano ptaki wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (Głowaciński i inni 2001), gatunki wpisane do I Załącznika Dyrektywy Ptasiej, gatunki objęte ochroną strefową, gatunki o populacji krajowej nie niższej niż 1000 par lęgowych, gatunki o rozpowszechnieniu mniejszym niż 10% naszego kraju lub gatunki zagrożone w Unii Europejskiej – kategorie SPEC 1-3 (Chylarecki 2008).
Tabela 3.7.1.1/1.. Skład gatunkowy awifauny obserwowanej podczas kontroli planowanej elektrowni wiatrowej w rejonie miejscowości Wiewiórka – Góra Motyczna w gminie Żyraków
Lp.
|
Gatunek – nazwa polska
(czasem podano również rodzaj)
|
Nazwa łacińska
|
Jednostka systematyczna
|
Formy ochrony
|
Okresy obserwacji poszczególnych gatunków
|
Rząd
|
Rodzina
|
jesień
2009/10
|
zima
2009/10
|
wiosna
2010
|
okres lęgowy 2010
|
okres dyspersji polęgowej 2010
|
1
|
Dzwoniec
|
Carduelis chloris
|
wróblowe
wróblowe
|
łuszczaki
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
2
|
Kulczyk
|
Serinus serinus
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
-
|
-
|
3
|
Makolągwa
|
Carduelis cannabina
|
Gat.ści
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
4
|
Szczygieł
|
Cardeulis cardeulis
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
5
|
Zięba
|
Fringilla coelebs
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
6
|
Gil zwyczajny
|
Pyrrhula pyrrhula
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
-
|
-
|
7
|
Czyż zwyczajny
|
Cardeulis spinus
|
Gat. ści.
|
+
|
+
|
+
|
-
|
-
|
8
|
Grubodziób
|
Coccothraustes coccothraustes
|
Gat ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
9
|
Jer
|
Fringilla montifringilla
|
Gat. Ści.
|
+
|
-
|
-
|
-
|
-
|
10
|
Gawron
|
Corvus frugilegus
|
krukowate
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
11
|
Kawka
|
Corvus monedula
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
12
|
Kruk
|
Corvus corax
|
Gat.cz.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
13
|
Sójka
|
Garrulus glandarius
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
14
|
Sroka
|
Pica pica
|
Gat.cz.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
15
|
Drozd śpiewak (Śpiewak)
|
Turdus philomelos
|
drozdowate
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
+
|
+
|
+
|
16
|
Kos
|
Turdus merula
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
17
|
Kwiczoł
|
Turdus pilaris
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
18
|
Paszkot
|
Turdus viscivorus
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
+
|
-
|
-
|
19
|
Ortolan
|
Emberiza hortulana
|
trznadlowate
|
Gat.ści., DP
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
20
|
Potrzeszcz
|
Emberiza calandra
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
21
|
Potrzos
|
Emberiza schoeniclus
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
-
|
-
|
22
|
Trznadel
|
Eberiza citronella
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
23
|
Kopciuszek zwyczajny
|
Phoenicurus ochruros
|
muchołówki
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
24
|
Rudzik
|
Erithacus rubecula
|
Gat. ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
-
|
25
|
Kląskawka zwyczajna
|
Saxicola rubicola
|
Gat. Ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
26
|
Pokląskwa
|
Saxicola rubetra
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
27
|
Pliszka siwa
|
Motacilla alba
|
pliszkowate
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
28
|
Pliszka żółta
|
Motacilla flava
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
29
|
Świergotek drzewny
|
Anthus trivialis
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
30
|
Świergotek łąkowy
|
Anthus pratensis
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
31
|
Pokrzewka czarnogłowa (Kapturka)
|
Sylvia atricapilla
|
pokrzewkowate
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
+
|
+
|
+
|
32
|
Pokrzewka cierniówka (Cierniówka)
|
Sylwia communis
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
-
|
+
|
+
|
33
|
Piegża
|
Sylvia curruca
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
34
|
Sikora bogatka
|
Parus major
|
sikorowate,
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
35
|
Sikora uboga
|
Parus palustris
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
-
|
+
|
36
|
Sikora modra (Modraszka)
|
Parus caeruleus
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
-
|
+
|
37
|
Sikora czarnogłowa (czarnogłówka)
|
Parus montanus
|
Gat.ści
|
+
|
-
|
-
|
-
|
-
|
38
|
Jaskółka dymówka (Dymówka)
|
Hirundo rustica
|
jaskółkowate
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
39
|
Jaskółka oknówka (Oknówka)
|
Delichon urbica
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
-
|
-
|
+
|
40
|
Skowronek
|
Aluda arvensis
|
skowronki
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
41
|
Lerka
|
Lullula arborea
|
Gat.ści., DP
|
+
|
-
|
+
|
-
|
-
|
42
|
Zaganiacz
|
Hippolais icterina
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
43
|
Łozówka
|
Acrocephalus palustris
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
-
|
+
|
44
|
Dzierzba gąsiorek (Gąsiorek)
|
Lanius collurio
|
dzierzbowate
|
Gat.ści., DP
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
45
|
Srokosz
|
Lanius excubitor
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
46
|
Pokrzywnica
|
Prunella modularis
|
płochacze
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
-
|
-
|
47
|
Pierwiosnek
|
Phylloscopus collybita
|
świstunki
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
-
|
+
|
48
|
Raniuszek
|
Aegithalos caudatus
|
raniuszki
|
Gat.ści.
|
-
|
+
|
-
|
-
|
+
|
49
|
Strzyżyk
|
Troglodytes troglodytes
|
strzyżyki
|
Gat.ści.
|
-
|
+
|
+
|
-
|
+
|
50
|
Szpak
|
Sturnus vulgaris
|
szpakowate
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
51
|
Wilga zwyczajna
|
Oriolus oriolus
|
wilgi
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
52
|
Wróbel zwyczajny
|
Passer domesticus
|
wróble
|
Gat.ści,
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
53
|
Wróbel mazurek (Mazurek)
|
Passer montanus
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
-
|
-
|
-
|
54
|
Czajka
|
Vanellus vanellus
|
siewkowe
|
sieweczkowate
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
+
|
+
|
-
|
55
|
Kulik wielki
|
Numenius arquata
|
bekasowate
|
Gat.ści., DP, VU
|
+
|
-
|
-
|
-
|
-
|
56
|
Słonka zwyczajna
|
Scolopax rusticola
|
Gat.ł.
|
-
|
-
|
+
|
-
|
-
|
57
|
Mewa śmieszka (Śmieszka)
|
Larus ridibundus
|
mewy
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
+
|
-
|
-
|
58
|
Bażant
|
Phasianus colchicus
|
grzebiące
|
kurowate
|
Gat.ł.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
59
|
Kuropatwa
|
Perdix perdix
|
Gat.ł
|
-
|
+
|
+
|
-
|
+
|
60
|
Przepiórka
|
Coturnix coturnix
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
61
|
Gołąb grzywacz (Grzywacz)
|
Columba palumbus
|
gołębiowe
|
gołębiowate
|
Gat.ł.
|
+
|
-
|
+
|
+
|
+
|
62
|
Gołąb siniak (Siniak)
|
Columba oenas
|
Gat.ści.
|
+
|
-
|
-
|
-
|
-
|
63
|
Sierpówka (Synogarlica turecka)
|
Streptopelia decaocto
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
-
|
64
|
Derkacz
|
Crex crex
|
żurawiowe
|
chruściele
|
Gat.ści., DP
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
65
|
Żuraw
|
Grus grus
|
żurawie
|
Gat.ści., DP
|
+
|
-
|
+
|
-
|
-
|
66
|
Dzięcioł duży
|
Dendrocopos major
|
dzięciołowe
|
dzięciołowate
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
67
|
Dzięcioł zielony
|
Picus viridis
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
68
|
Dudek
|
Upupa epops
|
dzioborożcowe
|
dudkowate
|
Gat. Ści.
|
-
|
-
|
+
|
-
|
-
|
69
|
Jerzyk
|
Apus apus
|
jerzykowe
|
jerzykowate
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
-
|
+
|
+
|
70
|
Kaczka krzyżówka (krzyżówka)
|
Anas platyrhynchos
|
blaszkodziobe
|
kaczkowate
|
Gat.ł.
|
-
|
+
|
-
|
-
|
+
|
71
|
Błotniak stawowy
|
Circus aeroginosus
|
szponiaste
|
jastrzębiowate
|
Gat.ści., DP
|
-
|
-
|
+
|
+
|
+
|
72
|
Błotniak łąkowy
|
Circus pygargus
|
Gat.ści. DP
|
+
|
-
|
+
|
-
|
-
|
73
|
Błotniak zbożowy
|
Circus cyaneus
|
Gat.ści., DP, VU
|
-
|
-
|
-
|
-
|
+
|
74
|
Jastrząb
|
Accipiter gentilis
|
Gat.ści.
|
-
|
-
|
+
|
-
|
+
|
75
|
Krogulec
|
Accipiter nisus
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
-
|
76
|
Myszołów zwyczajny
|
Buteo buteo
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
77
|
Myszołów włochaty
|
Buteo lagopus
|
Gat.ści.
|
-
|
+
|
-
|
-
|
-
|
78
|
Orlik krzykliwy
|
Aquila pomarina
|
Gat.ści., DP, LC
|
-
|
-
|
+
|
-
|
-
|
79
|
Pustułka
|
Falco tinnunculus
|
sokołowate
|
Gat.ści.
|
+
|
+
|
+
|
+
|
+
|
80
|
Bocian biały
|
Ciconia ciconia
|
bocianowe
|
bocianowate
|
Gat.ści., DP
|
-
|
-
|
+
|
-
|
+
|
81
|
Czapla siwa
|
Ardea cinerea
|
pelikanowe
|
czaplowate
|
Gat.cz.
|
+
|
+
|
+
|
-
|
-
|
82
|
Kormoran
|
Phalacrocorax carbo
|
głuptakowe
|
kormorany
|
Gat.cz.
|
+
|
+
|
+
|
-
|
-
|
Objaśnienia:
+ obserwowany gatunek ptaka na analizowanym terenie w czasie prowadzenia monitoringu ornitologicznego
- nie obserwowano gatunku ptaka na analizowanym terenie w czasie prowadzenia monitoringu ornitologicznego
gat.ści. – ścisła ochrona gatunkowa, gat.cz. – częściowa ochrona gatunkowa (na podstawie Rozporządzenia Min. Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną);
gat.ł. – gatunek łowny;
DP – gatunek wymieniony w Załączniku I Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE
VU – gatunki wysokeigo ryzyka, narażone na wyginięcie – wymienione w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt
LC – gatnunki na razie nie zagrożone wymarciem, z różnych powodów wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt
Tabela 3.7.1.1/2. Łączna liczebność gatunków kluczowych (zagrożonych w Polsce i/lub w Unii Europejskiej) obserwowanych w rejonie Wiewiórki i Góry Motycznej
| |
Łączna liczebność z … liczeń
| |
Rozpowszechnienie lęgowe <10%
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |
Na obszarze planowanej farmy wiatrowej w rejonie Wiewiórki i Góry Motycznej, w ciągu całego, rocznego cyklu obserwacji, podczas 59 kontroli, zaobserwowano łącznie 21084 osobników sklasyfikowanych do 82 gatunków. Stanowi to blisko 18% wszystkich gatunków stwierdzonych w Polsce (lista awifauny krajowej obejmuje 450 gatunków, www.komisjafaunistyczna.pl).
Większość obserwowanych gatunków należało do ptaków krajobrazu rolniczego i środowisk synantropijnych, dominowały ptaki z rzędu wróblowatych Passseriformes (53 gatunków w 18 stwierdzonych rodzinach).
Ze względu na występowanie cieków lub małych oczek wodnych i podmokłych siedlisk, w sąsiedztwie planowanej lokalizacji przedsięwzięcia, zaobserwowano kilka gatunków ptaków wodnych: kormoran, mewa śmieszka, kaczka krzyżówka, oraz kilka gatunków wodno-błotnych: bocian biały, czapla siwa, czajka, kulik wielki, żuraw, przy czym niektóre z nich obserwowane były jedynie w przelocie.
Ponadto, w okresie badań stwierdzono występowanie 9 gatunków ptaków szponiastych, 4 gatunki siewkowych, po 3 gatunki z rzędu grzebiących i gołębiowych, po 2 gatunki z rzędu żurawiowych i dzięciołowych oraz po 1 gatunku z rzędu dzioborożcowych, jerzykowych, blaszkodziobych, bocianowych, pelikanowych i głuptakowych.
Najwięcej ptaków zaobserwowano w trakcie migracji jesiennej (w sumie 13303 os. w tym: w punkcie obserwacyjnym Wiewiórka I: 6918 os., w punkcie obserwacyjnym Wiewiórka II: 6385). Jej szczyt zanotowano w okresie od końca września do końca października (maksimum 28.10.09 – 1083 os i 30.10.09 – 1111 os.). Średnia liczba obserwowanych ptaków dziennie dla monitoringu jesiennego wyniosła średnio dla każdego punktu obserwacyjnego 604 os.
W trakcie migracji jesiennej, liczba obserwowanych ptaków w ciągu godziny/na punkcie obserwacyjnym wahała się od 43 do 222, średnio wyniosła 128 os./godz./punkt obserwacyjny.
W trakcie zimowania, liczba ptaków obserwowanych w ciągu 1 kontroli na 1 km transektu wyniosła średnio 10 osobników
W trakcie migracji wiosennej, liczba obserwowanych ptaków w ciągu godziny/na punkcie obserwacyjnym wahała się od 14 do 163, średnio wyniosła 47 os./godz./punkt obserwacyjny
W okresie lęgowym i dyspersji polęgowych, liczba obserwowanych ptaków w ciągu 1 kontroli na 1 km transektu wyniosła średnio 47 osobników
Tabela 3.7.1.1/3. Całkowita liczba zaobserwowanych ptaków oraz średnia liczba ptaków obserwowanych dziennie, w kolejnych etapach monitoringu ptaków
Etap monitoringu
|
migracje jesienne
|
okres zimowania
|
migracje wiosenne
|
MPPL
|
okres lęgowy
|
okres dyspersji polęgowej
|
Całkowita liczba zaobserwowanych ptaków
|
13303
|
866
|
4574
|
465
|
857
|
1019
|
Szczyt obserwacji
liczba
(dzień)
|
1111
(30.10.09)
|
147
(04.01.10)
|
897
(25.03.10)
|
136
(08.05.12)
|
289
(22.06.10)
|
206
(13.05.10)
|
3.7.1.2. Zagęszczenie lęgowych gatunków kluczowych
W okresie lęgowym w rejonie farmy wiatrowej Wiewiórka-Góra Motyczna odnotowano 11 gatunków kluczowych spośród 29 stwierdzonych w ciągu całego roku monitoringu ornitologicznego. Najliczniej obserwowany był skowronek (152 os.), następnie makolągwa (25 os.), ortolan (20 os.) i czajka (16 os.).
W bezpośrednim sąsiedztwie projektowanej inwestycji nie stwierdzono kolonii lęgowych gatunków kluczowych.
3.7.1.3. Wielkość koncentracji pozalęgowych gatunków ptaków o dużych rozmiarach ciała
Podczas obserwacji w okresie pozalęgowym, zaobserwowano regularne przeloty kormorana (w marcu oraz na przełomie października i listopada w zróżnicowanych liczebnościowo grupach od 2 os. do 46 os.). Stwierdzono również przeloty żurawia w grupie 30-36 os. w ciągu trzech dni obserwacyjnych (13.10.09, 18.03.10, 25.03.10). Przez cały rok obserwowano myszołowy, maksymalnie 16 os. w dniu 18.03.2010.
3.7.1.4. Zagęszczenie nielęgowych ptaków szponiastych
W trakcie monitoringu rocznego stwierdzono 9 gatunków szponiastych (błotniak-stawowy, łąkowy i zbożowy, jastrząb, krogulec, myszołów zwyczajny i włochaty, orlik krzykliwy oraz pustułka).
Spośród obserwowanych gatunków jedynie myszołów zwyczajny był obserwowany w większych ilościach, maksymalnie 16 osobników w dniu 18.03.10. Zazwyczaj jednak obserwowano od 1 do 5 osobników dziennie.
Pozostałe gatunki szponiaste były obserwowane nielicznie (średnio po 1 – 2 osobniki) lub tylko jednostkowo (jastrząb, orlik krzykliwy).
3.7.1.5. Natężenie użytkowania przestrzenie powietrznej do wysokości śmigła w stanie wzniesienia przez ptaki szponiaste
Analiza wyników obserwacji ornitologicznych w rejonie Wiewiórki i Góry Motycznej wykazała, że w przypadku zastosowania wyższych masztów elektrowni wiatrowych (95, 105 lub 125 m), znacznie mniej ptaków szponiastych znajdzie się w strefie obrotu łopat wirnika turbiny (45-170 m), niż gdyby zastosowano niższe maszty – 80 m, gdzie strefa ta będzie mieścić się w zakresie 30-130, co zostało przedstawione w poniższej tabeli:
Tabela 3.7.1.5/1. Natężenie przelotów ptaków szponiastych w strefie zasięgu łopat wirnika, w rejonie Wiewiórki – Góry Motycznej
Gatunek*
|
Liczby przelotów na pułapie kolizyjności/całkowita liczba przelotów [%]
|
|
30-130
|
45-170
|
Myszołów
|
57
|
23
|
Pustułka
|
31
|
18
|
Błotniak
|
13
|
0
|
Krogulec
|
46
|
33
|
* w powyższej tabeli nie uwzględniono orlika krzykliwego (1 os. lecący na wysokości 200 m n.p.t.) oraz jastrzębia (2 os. – nie odnotowano wysokości przelotu).
3.7.1.6. Natężenie użytkowania przestrzeni powietrznej przez ptaki w okresie migracji w godzinach dziennych
W strefie zasięgu łopat wirnika turbin (tab. 3.7.1.6/1.), w zależności od przyjętej wysokości wieży (min 80 m lub 95-125 m), stwierdzono odpowiednio 61% przelotów (dla strefy 30-130 m) oraz 48% przelotów (dla strefy 45-170m) w skali całego roku. Pozostała część ptaków wykonywała przeloty najczęściej poniżej, rzadko powyżej zasięgu łopat.
Tabela 3.7.1.6/1. Natężenie użytkowania przestrzeni powietrznej przez ptaki w rejonie Wiewiórki-Góry Motycznej
etap monitoringu
|
liczba
przelotów
w strefie
zasięgu łopat
|
całkowita liczba stwierdzonych przelotów
|
30-130
|
45-170
|
cały monitoring
|
12325
|
9674
|
21084
|
58%
|
46%
|
100%
|
okres wiosenny
|
3075
|
2456
|
4575
|
67%
|
54%
|
100%
|
okres jesienny
|
9120
|
7147
|
12888
|
70%
|
55%
|
100%
|
okres zimowy
|
130
|
71
|
862
|
15%
|
8%
|
100%
|
- 1000>
|