Wydział Biologiczno-Chemiczny UwB
Rok akademicki 2010/2011
Tryb studiów
Kierunek studiów
Rok i typ studiów
Kod przedmiotu
0200-BS2-1GLE
0200-BS2-2GLE
|
Liczba punktów kredytowych ECTS
Tytuł przedmiotu
Imię, nazwisko i tytuł/stopień prowadzącego
prof. dr hab. Andrzej Stefan Górniak
|
Imiona, nazwiska oraz tytuły / stopnie członków zespołu dydaktycznego
mgr Adam Cudowski, mgr inż. Adam Więcko
|
Forma zaliczenia przedmiotu
Forma przedmiotu
|
Wykład
|
Laboratorium
|
Zajęcia terenowe
|
ogólna ilość godzin
|
30
|
15
|
15
|
liczba godzin
w tygodniu
|
2
|
2
|
2 dni po 7,5 godzin pracy w terenie
|
forma zaliczenia
|
egzamin
|
zaliczenie na ocenę
|
zaliczenie na ocenę
|
Prerogatywy
Krótki opis tematyki przedmiotu
Treści kształcenia: Podział frakcji granulometrycznych wg Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego i Normy Branżowej BN-78/9180-11. Podział utworów glebowych na grupy granulometryczne wg Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Metody oznaczania składu granulometrycznego gleb. Metody prezentacji wyników analizy składu granulometrycznego (trójkąt Fereta, krzywa uziarnienia). Ocena właściwości wodnych gleb: wilgotności aktualna, polowa pojemność wodna, pojemność kapilarna. Umiejętność rozwiązywania zadań z zastosowaniem praw rządzących metodami analizy granulometrycznej gleby. Skład i pochodzenie związków organicznych w glebie. Substancje organiczne nie stanowiące właściwej próchnicy. Właściwe związki próchniczne. Krzywa pF. Gospodarka wodna gleb. Podstawowe procesy mineralizacji i humifikacji. Próchnica glebowa i jej rodzaje. Zawartość próchnicy w glebie i jej znaczenie. Czynniki modyfikujące odczyn gleb. Znaczenie odczynu gleb. Kwasowość i zasadowość gleb. Kwasowość czynna i potencjalna. Kwasowość wymienna i hydrolityczna. Zdolności buforowe gleb. Zakwaszenie gleb i możliwości przeciwdziałania zakwaszeniu. Właściwości sorpcyjne gleb. Kompleks sorpcyjny. Rodzaje sorpcji glebowej. Szereg sorpcji i desorpcji. Pierwiastki chemiczne wchodzące w skład gleb. Budowa profilu glebowe, poziomy genetyczne gleb organicznych i mineralnych. Barwa gleb. Struktura gleb. Stopień rozkładu torfu. Substancja organiczna jako stymulator procesów glebotwórczych i potencjału produkcyjnego gleb. Organizmy glebowe i ich rola w przekształcaniu mineralnych i organicznych komponentów gleb. Waloryzacja jakości i przydatności przyrodniczej gleb. Klasy bonitacyjne gleb uprawnych.. Procesy glebotwórcze, systematyka i charakterystyka gleb Polski, geneza gleb. Podział gleb uprawnych i występowanie gleb świata.
Efekty kształcenia: Student potrafi rozpoznać w terenie podstawowe typy gleb, opisać cechy charakterystyczne profilu, właściwości fizycznych i chemicznych. Poprawnie ocenia wartość siedliskową gleb, stosunki wodne i podatność na zagrożenia.
|
Wykład
Zawartość tematyczna
|
L. godz.
| -
Czynniki glebotwórcze, cechy morfologiczne peronu.
|
2
| -
Charakterystyka abiotycznych elementów pedosfery: minerały, skały -fizyczne i chemiczne, cechy fazy stałej gleb, uziarnienie i agregaty glebowe.
|
2
| -
Struktura gleb mineralnych i organicznych
|
2
| -
Formy i postacie wody, krzywa pF.
|
2
| -
Glebowa materia organiczna – kierunki przemian materii organicznej w glebach, biogeochemia substancji próchnicznych.
|
2
| -
Rola próchnicy i kwasów humusowych w funkcjonowaniu różnych ekosystemów na lądzie
|
4
| -
Cechy chemiczne gleb na tle obiegu ważniejszych pierwiastków - odczyn gleby, naturalna i antropogeniczna alkalizacja lub zakwaszenie gleb, sorpcja glebowa a dostępność i zasobność substancji biogennych, biogeochemia pierwiastków śladowych.
|
4
| -
Procesy glebotwórcze na Ziemi i ich wpływ na formowanie właściwości profilu glebowego.
|
4
| -
Systematyka, bonitacja i kompleksy przydatności gleb.
|
2
| -
Typologia elementarnych procesów glebotwórczych, ciągi ewolucyjne gleb
|
2
| -
Wielopoziomowa analiza struktury pokrywy glebowej
|
2
| -
Formy i przejawy antropogenicznych przekształceń profilu glebowego, właściwości i struktury pokrywy glebowej
|
2
|
Razem__15___Zajęcia_terenowe'>Razem__30___Laboratorium'>Razem
|
30
|
Laboratorium
Zawartość tematyczna
|
L. godz.
| -
Analiza granulometryczna gleb. Oznaczanie składu granulometrycznego prób glebowych metodami: sitową i areometryczną Casagrande ‘a w modyfikacji Prószyńskiego.
|
3
| -
Właściwości fizyczne gleb. Oznaczanie gęstości i porowatości utworów glebowych. Właściwości wodne gleby.
|
3
| -
Materia organiczna w glebie. Oznaczanie zawartości węgla organicznego metodą Tiurina.
|
3
| -
Kompleks sorpcyjny gleby i jej kwasowość. Oznaczanie kwasowości hydrolitycznej metodą Koppena.
|
3
| -
Kolokwium – zaliczenie przedmiotu
|
3
|
Razem
|
15
|
Zajęcia terenowe
Zawartość tematyczna
|
L. godz.
| -
Wybór miejsca odkrywki glebowej, opis profilu glebowego, pobór prób
|
5
| -
Odkrywki glebowe, wyznaczanie zasięgów jednostek glebowych.
|
5
| -
Analiza form użytkowania terenu i przygotowanie dokumentacji terenowej.
|
5
|
Razem
|
15
|
Zzalecana literatura
Literatura podstawowa:
-
Dobrzański B., Zawadzki S., „Gleboznawstwo”, PWRiL, Warszawa 1999.
-
Mocek A., Drzymała S., Maszner P., „Geneza, analiza i klasyfikacja gleb”, AR, Poznań 1997.
-
Bednarek R., Prusinkiewicz Z., „Geografia gleb” PWN, Warszawa 1997
-
Turski R., Słowińska – Jurkiewicz A., Hetman J., „Zarys gleboznawstwa”, PWN, Warszawa 1984.
Literatura uzupełniająca:
-
Brożek S., Zwydak M., „Atlas gleb leśnych Polski”, Centrum informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa 2003.
-
Burges A., Raw F., „Biologia gleby”, Państwowe Wyd. Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1971.
-
Królikowski L., Kowaliński St., Trzciński Wł., „Album gleb Polski”, PTG, Warszawa 1986.
-
Richling A., Ostaszewska K., „Geografia fizyczna Polski”, PWN, Warszawa 2005.
|
Warunki zaliczenia przedmiotu
Obecność na zajęciach, poprawne sporządzenie sprawozdań z laboratoriów, zaliczenie sprawozdania i kolokwium z zajęć terenowych, pozytywna ocena z egzaminu końcowego.
|
|
