Zaburzenia poszczególnych funkcji Zaburzenia funkcji analizatora słuchowego mogą powodować problemy z

1. Rozwojem mowy:

• opóźniony rozwój mowy,

• wady wymowy (zwłaszcza głoski opozycyjne pod względem miejsca artykulacji, dźwięczności),

• ubogi zasób słownictwa,

• problemy z przyswajaniem długich, trudnych wyrazów,

• problemy z posługiwaniem się regułami gramatycznymi (agramatyzmy).

2. Formułowaniem wypowiedzi ustnych i pisemnych.

3. Rozumieniem bardziej skomplikowanych instrukcji i poleceń słownych.

4. Czytaniem (czytanie to przetransponowanie znaków języka pisanego na odpowiadające im

dźwięki mowy, scalanie tych dźwięków – synteza słuchowa – oraz przyporządkowywanie od

czytanym wyrazom ich znaczeń (rozumienie sensu słowa); operacje te wymagają dobrej sprawności funkcji słuchowych):

• duże problemy z syntezą wyrazu (pomimo przeliterowania przegłosowania wyrazu nie po-

trafią złożyć go w całość),

• trudności polegając na: przekręcaniu, zgadywaniu, zamianie, opuszczaniu głosek lub sylab,

myleniu wyrazów zbliżonych artykulacyjnie,

• czytanie jest nierytmiczne, zaburzona intonacja, akcent zdaniowy,

• wolne tempo.

Duże skupienie na technice czytania oraz liczne błędy i problemy z rozumieniem słów powodują

trudności w rozumieniu czytanego tekstu.

5. Pisaniem ze słuchu (czynność odwrotna do czytania; jest to wyodrębnianie dźwięków w ust nym słowie – analiza słuchowa – następnie przyporządkowywanie im określonych znakówficznych). Trudności polegające na:

• gubieniu liter przy zbiegu spółgłosek,

• opuszczaniu końcówek wyrazów,

• łączeniu przyimków z rzeczownikami (w domu),

• zamianie głosek: – szumiących-syczących-ciszących,

– dźwięcznych-bezdźwięcznych,

• problemach z pisownią wyrazów z utratą dźwięczności w śródgłosie i wygłosie,

• problemach z pisownią zmiękczeń (przez kreseczkę lub i),

• problemach z pisownią dwuznaków,

• problemach z pisownią i–ij,

• myleniu samogłosek nosowych ą, ę z grupami om, on, em, en,

• pojawianiu się w pisowni błędów wynikających z wady wymowy, nawet gdy w mowie została ona wyeliminowana.

• nauką tabliczki mnożenia,

• nauką wierszy,

• nauką ciągów słownych,

• opanowywaniem języków obcych,

• szybkim wymienianiem nazw należących do jakiejś kategorii, np. owoców,

• opanowywaniem sekwencji (np. nazwy kolejnych posiłków), także sekwencji czasowych (np.

pory dnia, miesiące),

• zapamiętywaniem materiału z zajęć prowadzonych w formie wykładu.

Zaburzenia funkcji słuchowych wpływają na opanowywanie materiału z takich przedmiotów jak:

• język polski (ortografia, gramatyka, pisanie ze słuchu, czytanie, nauka wierszy itp.),

• języki obce (melodia, akcent języka, fonetyczna wymowa nowych słów),

• matematyka (tabliczka mnoŜenia, definicje),

• muzyka (rytm, melodia, rozróŜnianie dźwięków),

• biologia, geografia, chemia, fizyka (definicje, ciągi słowne, np. nazwy pierwiastków itp.).

1. Orientacji przestrzennej.

2. Czytaniu i pisaniu:

• mylenie liter i cyfr o podobnym kształcie, a innym położeniu w przestrzeni,

• odwracanie kształtu liter i cyfr – lustrzanka – inwersja statyczna,

• przestawianie kolejności liter i cyfr (kot–tok, 1–21 zs–sz) lub sylab czy też całych wyrazów

– inwersja dynamiczna,

• chaotyczne pisanie,

• skreślenia, poprawki (refleksja kontrolowana wzrokowo),

• obniżony poziom graficzny pisma.

3. W różnych przedmiotach, jak:

• wychowanie fizyczne,

• język polski,

• geografia,

• matematyka, geometria.

VI. Zaburzenia funkcji wzrokowych i percepcji wzrokowej powodują:

1. Problemy z różnicowaniem, zapamiętywaniem i odtwarzaniem figur geometrycznych i liter.

2. Zaburzenia percepcji kształtu:

• mylenie liter podobnych, różniących się drobnymi elementami graficznymi, np.: a–o, m–n,

l–t, l–ł, e–c, h–k,

• mylenie liter identycznych ale różniących się położeniem przestrzeni d–b–g–p,

• opuszczanie liter lub cząstek wyrazów, zwłaszcza przy przepisywaniu,

• gubienie drobnych elementów liter,

• uporczywie utrzymujące się błędy ortograficzne,

• odwracanie kolejności liter w grupach wyrazowych (tar, rat, tra).

3. Problemy z pisaniem: nierówne litery, nietrzymanie się liniatury, problemy z rozplanowaniem

tekstu.

4. Problemy z czytaniem: długie rozpoznawanie liter i synteza wyrazów powodują trudności w

płynnym opanowaniu czytania (koncentracja na technice, może pojawiać się zgadywanie, czy-

tanie na pamięć, przekręcanie końcówek, odczytywanie niedokładne, konfabulacje, problemy z

rozumieniem czytanego tekstu), czytanie nie ulega automatyzacji.

5. Problemy z rozumieniem pojęć związanych z przestrzenią i czasem.

6. Trudności w utrwalaniu obrazu struktury graficznej wyrazu, stanowiącej wzór poprawnej pisowni (zaburzenia pamięci wzrokowej).

7. Słabe zapamiętywani rzadziej używanych liter.

8. Trudności w opanowaniu materiału z takich przedmiotów, jak:

• język polski (ortografia, czytanie itp.),

• matematyka (rozwiązywanie zadań tekstowych, geometria – brak wyobraźni przestrzennej,

kłopoty w utrwalaniu wzrokowych obrazów figur, kątów, abstrakcyjnych elementów, problemy z odróżnianiem znaków <, >, +, -, x itp., mylenie cyfr o podobnym kształcie 2–5, 6–

9, 69–96, zaburzenia wyobraźni przestrzennej i zdolności do prawidłowego umieszczania

figur na stronie, liczb w kolumnach – mnożenie, dzielenie, dodawanie, odejmowanie pisemne, stawianie przecinka),

• geografia (orientacja na mapie, strony świata),

• chemia (nie zapamiętywanie łańcuchów reakcji),